در این نوشته می خوانید:
پروستات غده‌ای به اندازه یک گردو در بدن مردان است که وظیفه تولید مایع منی را برعهده دارد. این غده در زیر مثانه و در اطراف مجرای ادرار جای گرفته است. در اکثر مردان با افزایش سن این غده نیز بزرگ می‌شود و با فشرده کردن مجرای ادرار، عمل دفع ادرار را با مشکل مواجه می‌کند. عمل جراحی غده پروستات که به آن پروستاتکتومی می‌گویند؛ در بین مردان بالای 50 سال بسیار شایع است. روش‌های مختلفی برای درمان مشکلات پروستات کاربرد دارد که یکی از این روش‌ها عمل جراحی است. از دلایل مهم و مرسوم انجام این عمل می‌توان به سرطان، هیپرپلازی خوش خیم پروستات و بزرگی پروستات اشاره کرد. تشخیص دقیق نوع درمان مشکل پروستات در هر فرد، بعد از بررسی و معاینات پزشک متخصص انجام می‌گیرد. در ادامه مطلب در خصوص روش جراحی پروستات از طریق مجرای ادراری(TURP) توضیحاتی ارائه می‌نماییم.
برداشتن پروستات از طریق مجرای ادراری (TURP) چگونه است؟
به عمل جراحی پروستات از طریق مجرای ادراری اصطلاحا” روش TURP گفته می‌شود. در این روش جراحی قسمت‌هایی از پروستات از طریق آلت تناسلی و مجرای ادرار خارج شده و نیازی به شکافتن و جراحی باز در ناحیه تحت درمان نیست. برای اجرای عمل، ابزاری در آلت تناسلی قرار می‌گیرد تا بتوان به کمک آن به پروستات دسترسی پیدا کرد. این ابزار که حدودا 30 سانتی‌متر طول و 2/1 سانتی‌متر قطر دارد، ریزکتوسکوپ نام دارد.
ریزکتوسکوپ مجهز به دوربین، یک حلقه سیم الکتریکی و دریچه کنترل است که می‌تواند رگ‌های خونی را ببندد، بافت را برش دهد و سپس قطع کند. در این روش جراحی ابتدا عضو مورد نظر توسط بی‌حسی نخاعی، بی‌حس می‌گردد. سپس جراح با هدایت حلقه سیم در این ابزار، بافت‌هایی که سبب بسته شدن مجرای ادرار شده‌اند را برش می‌دهد. بعد از برش، بافت‌ها را توسط همین دستگاه شست‌وشو داده و سپس از مجرای ادرار خارج می‌کند. در پایان عمل، با باز شدن مجرای ادرار، خروج ادرار به صورت روان و معمولی انجام می‌گیرد. این روش جراحی با بی‌هوشی کامل نیز انجام می‌شود. شرایط جسمی بیمار و تشخیص متخصص تعیین می‌کند که بیمار تحت جراحی با بی‌حسی موضعی قرار گیرد یا بی‌هوشی کامل.
برداشتن پروستات از طریق مجرای ادراری مناسب چه افرادی است؟
برطبق آمار مؤسسه ملی بهداشت، از هر پنج مرد بین 50 تا 60 سال، یک نفر به مشکل بزرگی پروستات دچار می‌شود. هر چه سن افراد بالاتر باشد، احتمال بروز مشکل پروستات نیز بالا می‌رود. پزشک متخصص در خصوص بیماری که از مشکل پروستات خود رنج می‌برد، داروهایی تجویز می‌نماید و در صورت درمان نشدن بیمار توسط داروهای تجویز شده، پزشک معالج عمل جراحی را توصیه می‌کند. روش جراحی TURP، برای عده‌ای از بیماران با علائمی خاص ضروری است که این علائم عبارتند از:
- داشتن سابقه سنگ مثانه
- تجربه خونریزی از پروستات
- عفونت‌های مکرر دستگاه ادراری
- احساس نیاز شبانه به دفع ادرار
- جریان کند ادرار
- داشتن مشکلات کلیوی
- خالی نشدن مثانه پس از دفع ادرار
در صورت وجود این علائم در بیمار، پزشک متخصص سلامت جسمی وی، اندازه و شکل غده پروستات را بررسی می‌کند. به این طریق متخصص تشخیص می‌دهد که عمل جراحی به روش TURP برای بیماری فرد مفید است یا خیر.
مزایای روش برداشتن پروستات از طریق مجرای ادراری
روش جراحی از طریق مجرای ادرار، استانداردترین و بهترین روش جراحی هایپرپلازای خوش خیم پروستات محسوب می‌شود. از مزایای این روش می‌توان به مدت زمان کم جراحی اشاره کرد که در حدود 1 ساعت انجام شده و مدت بستری آن حدود 2 روز در نظر گرفته می‌شود. از دیگر مزیت‌های این روش درمانی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- زمان بازتونی سریع‌تر نسبت به بقیه روش‌ها
- درد کمتر
- خونریزی کمتر حین عمل جراحی
- بهبودی سریع‌تر در خصوص کنترل مثانه
خطرات ناشی از برداشتن پروستات از طریق مجرای ادراری
خطرات ناشی از برداشتن پروستات از طریق مجرای ادراری
برداشتن پروستات از طریق مجرای ادراری، یک روش تهاجمی محسوب شده و در اغلب مواقع با بی‌هوشی کامل انجام می‌شود، در نتیجه خطراتی به همراه دارد. البته امکان کاهش این خطرات نیز وجود دارد و این امر در صورتی امکان‌پذیر است که توسط متخصص باتجربه انجام شود. حتما” قبل از انجام عمل جراحی به این روش از پزشک خود علائم و خطرات احتمالی جراحی را جویا شوید. به طور کلی عوارض و خطرات احتمالی جراحی از طریق مجرای ادراری شامل موارد زیر می‌شود:
- عفونت در ناحیه جراحی شده
- واکنش بدن به بی‌هوشی کامل
- مشکل تنفسی
- لخته شدن خون
- خونریزی زیاد
- حمله یا سکته قلبی
گاهی نیز با گذراندن دوران نقاهت، بیماران ممکن است با عوارض و مشکلاتی روبه‌رو شوند. این مشکلات عبارتند از:
- مشکل در کنترل جریان ادرار
- محدود شدن جریان ادرار در اثر باریک شدن مجرای ادرار
- اختلال در نعوظ (مشکل در حفظ یا دستیابی به نعوظ)
- آسیب به اندام داخلی
- انزال رتروگراد، که در آن مایع منی به سمت عقب در مثانه جریان می‌یابد.
- عقیم شدن
در تعداد کمی از بیمارانی که تحت جراحی TURP قرار می‌گیرند، بیماری یا اختلالی به نام سندروم TUR رخ می‌دهد. علائم و نشانه‌های این عارضه 24 ساعت پس از جراحی نمایان می‌گردد. این علائم شامل موارد زیر می‌شوند:
- ضربان قلب غیر طبیعی
- تهوع و استفراغ
- نوسانات در فشار خون
- افزایش سرعت تنفس
- اختلال در بینایی
- حالت گیجی یا منگی
- ایجاد تحریک
خطرات ناشی از برداشتن پروستات از طریق مجرای ادراری
در صورت ایجاد هر کدام از علائم و نشانه‌های ذکر شده حتما” پزشک خود را در جریان قرار دهید. مراقب خطرات بروز این سندروم نیز باشید و اگر متوجه هرگونه مشکل احتمالی شده‌اید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید. در ادامه مطلب تعدادی از مشکلات مهم این شیوه جراحی را به صورت کامل‌تر شرح می‌دهیم:
مشکلات ادراری
مشکلات ادراری بعد از جراحی TURP، شامل درد در حین ادرار، عدم تداوم جریان ادرار و مشکل در نگهداری آن می‌شود. این سری از مشکلات کم کم از بین می‌روند ولی غالبا” تا چند ماه پس از انجام عمل جراحی باقی می‌مانند. با مصرف مایعات فراوان این مشکلات سریع‌تر بهبود می‌یابند. مشکلاتی مانند عدم تداوم ادرار و نداشتن کنترل ادرار، به ندرت اتفاق می‌افتد. مشکل نداشتن کنترل ادرار در بیمار ربطی به این عمل جراحی ندارد. در این مورد جهت بررسی وضعیت مثانه می‌بایست به متخصص مراجعه نمایید. مشکل در عدم کنترل ادرار از مشکلات مثانه محسوب می‌شود.
مشکل در نعوظ
8 الی 12 ماه پس از عمل جراحی، نداشتن نعوظ طبیعی است. در صورتی که اعصاب در ناحیه جراحی آسیب دیده باشند، احتمال مشکل در نعوظ به صورت همیشگی ادامه دارد. پزشک متخصصی که تجربه‌های زیادی در انجام عمل جراحی TURP داشته باشد و جراحی را با آرامش و ظرافت انجام دهد، عوارض جانبی را به حداقل می‌رساند. نکته مهم این است که به دلیل کوتاه شدن مجرای ادرار، طول آلت تناسلی نیز کاهش می‌یابد که بعضی از مردان متوجه این مسئله می‌شوند.
مشکلات جنسی
ایجاد تفاوت در ارگاسم نسبت به قبل از جراحی و از دست دادن قدرت باروری، از مشکلات جنسی ناشی از جراحی است. این مشکل به دلیل خارج کردن غده‌های اسپرم در حین عمل جراحی، رخ می‌دهد. اگر این مسئله برای شما مهم است حتما” قبل از عمل با پزشک خود مشورت نمایید. سؤالی که در این مرحله پرسیده می‌شود این است که آیا پس از عمل جراحی فرد کاملا” عقیم می‌شود؟
در پاسخ به این سوال باید گفت که در جراحی سرطان پروستات، توان جنسی مرد آسیب می‌بیند و به طور کلی عقیم می‌شود. در عمل خوش خیم پروستات، توان جنسی مرد برای بعد از عمل حفظ می‌شود. به علت ایجاد شدن حفره در غده پروستات بعد از عمل جراحی، مایع منی پس از انزال به داخل مثانه می‌ریزد و همراه ادرار دفع می‌شود.
مشکلات جنسی
درد و ورم در اثر جمع شدن مایعات
ایجاد درد و ورم در قسمت پا و ناحیه تناسلی، به دلیل جمع شدن مایعات در گره‌های لنفاوی در ناحیه تناسلی یا در قسمت پا بروز می‌یابد. همچنین ایجاد فتق در ناحیه کشاله ران از دیگر عوارض این جراحی است. این موارد با طی چند دوره درمانی از بین می‌روند.
عفونت در ناحیه جراحی
از علائم و نشانه‌های ابتلا به عفونت می‌توان به مواردی مانند تب و لرز، ورم یا ترشح در ناحیه عمل شده اشاره کرد. در صورت بروز این مشکل با پزشک خود مشورت نمایید.
جمع بندی
عمل جراحی تراشیدن پروستات یا TURF از رایج‌ترین عمل‌های جراحی در دنیا محسوب می‌شود. به دلیل بهبودی سریع بعد از عمل جراحی در این روش، از هر 100 نفر متقاضی 95 نفر به این طریق درمان خواهند شد. گاهی باتوجه به وضعیت بیمار و بزرگ بودن اندازه پروستات، متخصص از ناحیه تحتانی شکم را باز می‌کند و جراحی را انجام می‌دهد. در این روش جراحی، بیمار حداقل یک هفته در بیمارستان بستری می‌ماند. همچنین باتوجه به مشکلاتی که دارد و بررسی‌های لازم در خصوص وضعیت جسمانی او، نحوه جراحی مشخص می‌شود.