دفع پروتئین از کلیه (پروتئینوری)، آشنایی با علل و درمان

 یکی از نشانه‌های ابتلا به بیماری‌های کلیوی، قلبی و سایر مشکلات احتمالی، دفع پروتئین از کلیه (پروتئینوری) است. این وضعیت امکان دارد که برای هر شخصی پیش آید. دفع پروتئین از کلیه عموما در زنان باردار دیده می‌شود. شاید برای‌تان سوال باشد که دفع پروتئین از کلیه چه علت‌هایی دارد؟ چگونه می‌توان آن را درمان کرد و از ابتلا به پروتئینوری پیشگیری کرد؟ برای دستیابی به پاسخ این قبیل سوالات لازم است تا دانش خود را در این زمینه بالا ببرید.

پروتئینوری چیست؟

گاهی در بدن فرد، پروتئین از طریق کلیه دفع می‌شود و در ادرار جریان پیدا می‌کند. به این پروسه پروتئینوری می‌گویند. پروتئین یکی از اجزای ساختمان اصلی بدن را تشکیل می‌دهد و یکی از مواردی به‌شمار می‌رود که به هنگام تحلیل محتویات ادرار، مورد بررسی و اندازه‌گیری قرار می‌گیرد؛ چراکه این ماده، نقش بسیار مهم و حیاتی در عملکردهای مهم بدن دارد.

 بدن شخص در تولید عضلات و استخوان‌ها، برقراری گردش مایعات و برطرف کردن عفونت‌ها از پروتئین کمک می‌گیرد. در برخی از موارد، دیده شدن پروتئین در ادرار فرد، ممکن است ناشی از عملکرد پایین کلیه یا دیگر شرایط پزشکی باشد. زمانی که خون در کلیه جریان پیدا می‌کند، فیلتراسیون صورت گرفته و کلیه به مواد زائد و آب اضافی اجازه ورود نمی‌دهد. پروتئین‌ها اندازه بسیار بزرگی دارند و همین عامل سبب می‌گردد که نتوانند از فیلتر کلیه عبور نمایند. در شرایطی که فیلتر کلیه آسیب دیده باشد، امکان نشت آلبومین پروتئین از ادرار فرد وجود خواهد داشت.

هنگامی که پروتئین در ادرار فرد به شکل غیرطبیعی بالا می‌رود، گفته می‌شود که فرد به پروتئینوری یا آلبومینوری مبتلا شده است. برخی از بیماری‌ها همچون دیابت یا فشار خون بالا امکان دارد که به گلومرول‌ها آسیب بزنند. به توصیه پزشک، میزان پروتئین موجود در ادرار مورد بررسی قرار می‌گیرد و براساس جواب آزمایشات، پزشک حد و حدود آسیب به کلیه‌ها و احتمال خطر نارسایی کلیه‌ ها را پیش‌بینی می‌کند.

علل دفع پروتئین از کلیه (پروتئینوری) چیست؟

دفع پروتئین از کلیه می‌تواند علل بسیاری داشته باشد. از جمله این دلایل می‌توان به کم آبی بدن، التهاب و فشار خون پایین و… اشاره کرد. این موارد شرایط را برای ابتلا به پروتئینوری فراهم می‌کنند. جدای از این‌ها، ورزش یا داشتن فعالیت زیاد، استرس عاطفی، آسپرین درمانی و بودن در سرما نیز ممکن است به پروتئینوری منجر شوند. از جمله علت‌های شایع پروتئینوری خوش‌خیم می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• کم آبی بدن
• استرس عاطفی
• تب
• آسیب گرمایی
• فرایند التهابی
• داشتن فعالیت شدید
• بیماری‌های حاد
• اختلال ارتواستاتیک (پاسچرال)

البته توجه داشته باشید که در صورت داشتن پروتئینوری، می‌بایست سایر نشانه‌های بدن را نیز مد نظر قرار دهید.‌ دیگر نشانه‌های بدن می‌توانند پزشک متخصص اورولوژی را در رسیدن به دلیل اصلی پروتئینوری راهنمایی کنند. هنگامی که فرد متوجه پروتئینوری می‌شود، ابتدا باید موارد زیر را مورد بررسی قرار دهد.

کم آبی بدن

زمانی بدن فرد با کم آبی مواجه می‌شود که حجم بالایی از مایعات بدن فرد از دست بروند. کم آبی شاید به ظاهر اهمیتی نداشته باشد؛ اما یکی از دلایل شایع و موقت پروتئینوری به‌حساب می‌آید. بدن فرد به ‌واسطه آب مواد مغذی همچون پروتئین را به کلیه می‌رساند. در صورتی که مایعات به اندازه کافی موجود نباشند، قادر به رساندن مواد غذایی به اندام‌ها نخواهند بود. همچنین در شرایط کم آبی، کلیه‌ ها قادر به بازیابی درست پروتئین‌ها نیستند. از دیگر نشانه‌های پروتئینوری که به میزان کم آبی بدن وابسته است، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• خستگی
• سردرد
• سرگیجه
• افزایش تشنگی
• ادرار تیره رنگ
• کاهش ادرار
• خشکی دهان یا پوست

هر شخصی در طول زندگی خود ممکن است کم آبی بدن را تجربه کند. این مسئله می‌تواند دلایل بسیاری داشته باشد. اسهال، استفراغ، تعریق بیش از حد، تب، عدم نوشیدن آب کافی و فشار خون بالا می‌توانند کم آبی بدن را به دنبال داشته باشند.

فشار خون بالا

این بیماری رگ‌های خونی کلیه‌ها را ضعیف می‌کند و همین مسئله سبب می‌گردد که توانایی کلیه‌ها برای بازجذب پروتئین پایین بیاید. وقتی بازجذب پروتئین‌ها در کلیه به ‌خوبی صورت نگیرد، پروتئین‌ها به درون ادرار نشت پیدا می‌کنند‌. فشار خون به آرامی بالا می‌رود و همین عامل باعث می‌شود که شخص به احتمال زیاد تا سال‌ها متوجه هیچ نشانه‌ای نشود. در شرایطی که بیماری فشار خون شدت پیدا کند، ممکن است شاهد سردرد، تنگی نفس یا خونریزی بینی باشید. در اغلب مواقع، فشار خون از علت زمینه‌ای برخوردار نیست؛ اما در بعضی از اشخاص، فشار خون بالا می‌تواند حاصل موارد زیر باشد:

• بیماری کلیوی
• اختلالات تیروئیدی
• آپنه انسدادی خواب
• تومورهای غده فوق کلیوی
• بعضی از داروها همچون داروهای ضدادراری یا ضداحتقان

دیابت شیرین

دیابت شیرین را در واقع می‌توان یک اختلال متابولیک دانست. قند خون در بدن شخصی که به دیابت شیرین مبتلا شده است، در سطحی بالا قرار دارد. دیابت دارای مدل‌های مختلفی است‌. از مدل‌های دیابت شیرین می‌توان به دیابت نوع یک و دو اشاره کرد. در شخصی که به دیابت مبتلا شده است، خون به‌صورت افراطی تصفیه می‌شود. این مسئله سبب می‌گردد که به کلیه آسیب وارد شده و پروتئین به درون ادرار نشت پیدا کند. نشانه‌های دیابت در واقع به میزان شدت و نوع آن وابسته هستند. در صورتی که به دیابت ابتلا پیدا کرده‌اید و به پروتئینوری نیز دچار شده‌اید، امکان دارد که علائم زیر در شما بروز یابند:

• بالا بردن تشنگی و گرسنگی
• تکرر ادرار
• خستگی
• تاری دید
• کاهش وزن زیاد

گلومرولونفریت

دفع پروتئین از کلیه را می‌توان نشانه‌ای برای ابتلا به گلومرولونفریت یا التهاب گلومرول‌ها دانست. در حالت کلی، هنگامی که تصفیه خون توسط گلومرول‌ها صورت می‌گیرد، پروتئین‌ها بازجذب می‌شوند. در شرایطی که به گلومرول‌ها آسیب وارد شده باشد، امکان دارد که شاهد گذر پروتئین‌ها از کلیه و ورود آن‌ها به ادرار باشیم. گلومرولونفریت ممکن است مجموعه‌ای از نشانه‌ها را به ‌دنبال داشته باشد که از این نشانه‌ها تحت عنوان سندرم نفروتیک یاد می‌شود.

بیماری مزمن کلیه

هنگامی که عملکرد کلیه فرد به‌صورت پیش رونده از دست می‌رود، گفته می‌شود که شخص به بیماری مزمن کلیه دچار شده است. این بیماری ممکن است در مراحل ابتدایی دفع پروتئین از کلیه را به‌ دنبال داشته باشد؛ اما عموما در مراحل ابتدایی نشانه‌های واضحی بروز نمی‌یابند. هنگامی که بیماری مزمن کلیه پیشرفت کند، امکان دارد که متوجه نشانه‌های زیر شوید.

• تنگی نفس
• تکرر ادرار
• سکسکه
• خستگی
• حالت تهوع
• استفراغ
• مشکل خواب
• پوست خشک و خارش پوست
• ورم دست و پا
• کم اشتهایی