پیچ خوردگی بیضه یا پیچش بیضه چیست؟

شایع ترین عارضه مربوط به دستگاه تناسلی مردان ، بیماری پیچ خوردگی بیضه یا پیچش بیضه است.بیضه ها  2 بافت بیضی شکل هستند که در کیسه ای زیر آلت تناسلی مرد قرار دارند و از پوست آن آویزان هستند.

در این کیسه اسپرم و هورمون جنسی مردانه (تستوسترون) ساخته می شوند. بند ناف معروف به بند اسپرماتیک خون را به بیضه ها می رساند. این بند ناف از شکم شروع شده و به بیضه ختم می شود. این بند ناف همچنین حاوی وازدفرانس است که در حالت ارضا اسپرم را از بیضه ها به مجرای ادرار منتقل می کند.

در هنگام پیچش بیضه ها، در اصل بند اسپرماتیک پیچ خورده و در نتیجه، جریان خون به بیضه را قطع می کند و بافت های بیضه شروع به مردن می کنند.

 

علائم پیچ خوردگی بیضه

شایعترین علامت پیچش بیضه، درد ناگهانی و شدید در یک طرف کیسه بیضه است.

اندازه بیضه ها باید تقریباً یکسان باشند. اگر یک طرف به سرعت از طرف دیگر بزرگ تر شود، این نیز می تواند علامت پیچش بیضه باشد. همچنین در صورتی که یکی از بیضه ها قرمز و تیره تر از دیگری باشد باید سریع به پزشک مراجعه نمایید.

در بعضی موارد شخص دچار حالت تهوع و استفراغ می شود. حتی در موارد شدید تر در هنگام ارضا خون در اب منی ظاهر می شود. کودکانی که دچار پیچ خوردگی بیضه می شوند ممکن است با درد بیضه یا شکم در نیمه شب یا صبح  از خواب بیدار شوند.

پیچ خوردگی بیضه یک فوریت پزشکی است. از آنجا که وظیفه خون رسانی به  بیضه ها بر عهده بند اسپرماتیک است، در اثر بروز مشکل و پیچ خوردگی سریعا خون رسانی قطع می شود و اگر در عرض 6 ساعت خون رسانی مجدداً انجام نشود، بافت های بیضه می میرند و بیضه کوچک می شود. وقتی بافت های بیضه می میرند، بیضه بسیار شل، قرمز و متورم می شود. با هر حرکت درد در سراسر الت تناسلی پیچیده و شخص را اذیت می کند.

درد مداوم در بیضه، در طی ساعت ها یا روزها، می تواند نشانه اصلی پیچش آن باشد. پیچ خوردگی بیضه معمولاً فقط در یک بیضه رخ می دهد. پیچ خوردگی دو طرفه، هنگامی که هر دو بیضه به طور هم زمان دچار پیچ خوردگی شوند، بسیار نادر است. فقط 2 نفر از هر 100 دچار پیچش دو بیضه می شوند. همچنین طبق آمارثبت شده احتمال پیچ خوردگی بیضه سمت راست از سمت چپ بیشتر است.

چه عواملی باعث پیچ خوردگی بیضه یا پیچش بیضه می شود؟

به طور معمول، بیضه ها نمی توانند آزادانه در داخل کیسه خود حرکت کنند. زیرا بافت اطراف آن محکم و پر از رنگ خونی است. معمولا کسانی پیچش را تجربه می کنند، که بافت همبند ضعیفی در کیسه بیضه دارند.

در برخی موارد، افراد به طور مادرزادی بافت همبند ضعیفی دارند به صورتی که بیضه ها می توانند ازادانه در کیسه حرکت کنند. چرخش بیضه در کیسه ها خطر پیچ خوردگی بند اسپرماتیک را افزایش می دهد. و به احتمال 90 درصد  پیچش بیضه رخ می دهد. پیچ خوردگی بیضه می تواند تحت عوامل ژنتیکی به وجود آید. تا چندین نسل عارضه پیچش بیضه  در خانواده باقی مانده و به ارث می رسد. با دانستن این که نیاکان شما دچار پیچ خوردگی بیضه شده اند، باید برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری درمان را شروع کنید. با این وجود اکثر افرادی که این بیماری را تجربه می کنند، مشکلات ژنتیکی نداشته اند. طبق یک مطالعه کوچک ، تقریباً 10 درصد از کسانی که دچار پیچ خوردگی بیضه شده اند، تحت تاثیر عوامل ژنتیکی بوده اند.

همچنین پیچ خوردگی بیضه می تواند هنگام خوابیدن یا انجام فعالیت بدنی شدید ایجاد شود. مثلا ورزشکاران برای جلوگیری از آسیب به بیضه از یک محافظ استفاده می کنند. یکی دیگر از عوامل شایع برای بروز پیچش بیضه، رشد سریع بیضه ها در دوران بلوغ است. بیضه ها در سن بلوغ بسیار حساس و فعال هستند و ممکن است با ضربه کوچکی دچار پیچش شوند.

پیچ خوردگی بیضه چگونه تشخیص داده می شود؟

پیچ خوردگی بیضه اغلب با معاینه فیزیکی توسط پزشک متخصص تشخیض داده می شود. در طول معاینه فیزیکی، پزشک ظاهر بیضه شما را از نظر تورم بررسی می کند. همچنین ممکن است قسمت داخلی ران شما را نیشگون بگیرید تا عکس العمل بیضه را ببیند. زیرا به طور معمول نیشگون باعث انقباض بیضه ها می شود.

همچنین پزشک ممکن است با استفاده از سیتی اسکن و سونوگرافی این عارضه را تشخیض دهد. با عکس برداری جریان خون به بیضه ها مشخص می شود. اگر بند اسپرماتیک پیچ خورده باشد، جریان خون کمتر از حد نرمال می باشد، که بیان گر پیچش بیضه است.

در بعضی موارد پزشک آزمایش ادرار را بررسی می کند. اگر آزمایش ادرار عفونت ادراری را نشان دهد، پزشک معاینات فیزیک را شروع می کند. در بعضی موارد عفونت ادرار ناشی از عفونت بیضه یا اپیدیدیم است. اپیدیدیم یک لوله مارپیچی شکل در پشت بیضه ها است.

روش های درمانی پیچش بیضه

برای درمان پیچش بیضه ابتدا باید بند اسپرماتیک را درمان کرد تا خون کافی به بیضه ها برسد. اگر بیشتر از 12 ساعت به بیضه ها خون وارد نشود، بیضه عملکرد خود را از دست می دهد و باید آن را تخلیه کنند. سپس با جراحی پلاستیک بیضه مصنوعی پیوند زده شود. شما باید توسط یک متخصص ارولوژی درمان شوید. تنها روش درمانی برای پیچش بیضه، روش جراحی یا اورکیوپکسی است. هنگام جراحی، متخصص اورولوژی بیضه را از حالت پیچیده خارج کرده و بخیه می زند تا از پیچ خوردگی در آینده جلوگیری کند.

اغلب برای درمان کیسه بیضه را باز می کنند ولی در بعضی مواقع  با ایجاد برشی در کشاله ران جراحی را انجام می دهند. در موارد نادر، ممکن است پزشک بتواند بند اسپرماتیک را با دست جا بیاندازد. اگر بیضه از بین رفته باشد، متخصص اورولوژی بیضه را کامل تخلیه می کند و کیسه را بخیه می زند تا احتمال پیچش بیضه دوم کاهش یابد. بعد در عملی دیگر با استفاده از جراحی پلاستیک بیضه مصنوعی پیوند زده می شود.

بیضه های نوزادان دارای پیچش بیضه به ندرت درمان می شود. زیرا بافت بیضه سریع از بین می رود و امکان درمان وجود ندارد. ازین رو کودک باید با یک بیضه به زندگی خود ادامه می دهد

اقدامات بعد از جراحی پیچش بیضه

مانند هر روش جراحی ، ممکن است پس از جراحی درد داشته باشید. پزشک برای شما مناسب ترین داروی ضد درد را توصیه یا تجویز می کند. اگر بیضه آسیب دیده باشد و نیاز به تخلیه شدن داشته باشد، به احتمال زیاد یک شب در بیمارستان خواهید ماند.

برای جلوگیری از پیچ خوردگی مجدد پزشک اطراف بیضه شما را بخیه ریز می زند. ازین رو بعد از جراحی انتظار داشته باشید که کیسه بیضه شما برای دو تا چهار هفته متورم شود. لذا برای کاهش التهاب و تورم از کیسه یخ استفاده نمایید. روزی چند بار به مدت 10 تا 20 دقیقه کیسه یخ را بر روی زخم ها قرار دهید.

برای درمان پیچ خوردگی برشی در بیضه ایجاد می شود ازین رو جای زخم آن ممکن است عفونت کرده و باعث بروز مشکلاتی شود. برای جلوگیری از عفونت زخم ها با شستشوی آرام با آب گرم و صابون حتماً محل برش را تمیز نگه دارید.

طبق توصیه پزشک تا چند هفته پس از جراحی از انجام فعالیت های شدید مثل ورزش کردن و بلند کردن جسم سنگین باید خودداری فرمایید. همچنین تا چند روز بعد از عمل جراحی نباید فعالیت جنسی داشته باشید. در هنگام برقراری رابطه جنسی فعالیت بیضه دو برابر می شود لذا برای بیضه آسیب دیده خطرناک است.

برای بهبود گردش خون در بدن و ترمیم سریع زخم ها بهتر است هر روز به مدت یک ساعت پیاده روی داشته باشید.

عوارض پیچش بیضه

اگر بافت بیضه به طور کامل از بین رفته باشد، ممکن است بیماری گانگرن به وجود آید. گانگرن یک عفونت شدید و تهدید کننده برای زندگی است. این عفونت  به سرعت وارد چرخه خون شده و در کل بدن شخص پخش می شودو اگر به قلب برسد، سکته قلبی اتفاق می افتد.

همچنیین اگر به هر دو بیضه آسیب برسد، شخص عقیم می شود. ولی در صورت آسیب به یک بیضه احتمال ناباروری بسیار کم است. پیچ خوردگی بیضه همچنین می تواند منجر به ایجاد آنتی بادی ضد اسپرم شود، که ممکن است نحوه تولید و حرکت اسپرم را تغییر دهد. برخی مطالعات نشان می دهد که پس از درمان پیچ خوردگی، تولید اسپرم در بیضه به شدت کاهش می یابد.

تخلیه یک بیضه می تواند دستگاه تناسلی فرد را از نظر زیبایی دست خوش تغییر قرار دهد.  با قرار دادن پروتز بیضه این مساله قابل حل است. پروتز بیضه ازسیلیکون ساخته شده و با آب نمک پر می شود. چند ماه بعد از تخلیه بیضه و بهبود زخم ها، جراحی پلاستیک انجام می شود.

 اگر پیچ خوردگی بیضه سریعا  درمان نشود احتمال بروز بیماری آتروفی بیضه دو چندان می شود. به این معنا که بیضه چروک و کوچک می شود. همچنین بروز بیماری آتروفی تولید اسپرم را تحت تاثیر قرار می دهد.

سایربیماری های بیضه:

بیماری اپیدیدیمیت:

اپیدیدیم یک لوله است که در پشت بیضه قرار دارد و اسپرم را ذخیره و حمل می کند. وقتی این لوله متورم شود، می تواند باعث درد و تورم در بیضه ها شود. به این بیماری اپیدیدیمیت گفته می شود.

این بیماری معمولاً به دلیل عفونت باکتریایی، از جمله عفونت های مقاربتی مانند کلامیدیا و سوزاک ایجاد می شود. بیماری اپیدیمیت به تدریج بروز می کند  و مهمترین علایم آن درد شدید در بیضه و ادرار دردناک است. همچنین در بعضی موارد بیضه متورم شده و تغییر رنگ می دهد.

بیماری ارکیت: ارکیت باعث التهاب و درد در یک یا هر دو بیضه و همچنین کشاله ران می شود. علت بروز بیماری ارکیت عفونت باکتریایی یا ویروسی است. اغلب افرادی که دچار بیماری اوریون می شوند از بیماری ارکیت رنج می برند. مهمترین علایم ابتلا به بیماری ارکیت دیدن خون در منی و زود انزالی است. همچنین تب و درد در کشاله ران نیز ممکن است به وجود آید.

آپاندیس بیضه: آپاندیس بیضه بافت کوچکی است که در بالای بیضه قرار دارد. اگر این بافت پیچ بخورد، می تواند علائمی شبیه به پیچ خوردن بیضه مانند درد ، قرمزی و تورم ایجاد کند. برای درمان آپاندیس بیضه معمولا دارو تجویز می شود و نیاز به عمل جراحی نیست.

سرطان بیضه: سرطان بیضه زمانی اتفاق می افتد که سلولهای سرطانی در بافت بیضه شما تکثیر شوند. شایع ترین علایم ابتلا به سرطان بیضه، درد بیضه و احساس سنگینی در بیضه است. در بعضی موارد فرد با لمس بیضه خود می تواند توده سفتی را حس نماید. برای درمان پزشک با جراحی بافت آسیب دیده را جدا می کند و در موارد حادتر بیضه ها تخلیه شده و کاملا برداشته می شوند.