در این نوشته می خوانید:
املاح و نمک‌های اسیدی می‌توانند به سنگ کلیه تبدیل شوند. این سنگ‌ها رسوباتی سخت هستند که در مسیر مجاری ادرار قرار می‌گیرند و می‌توانند درد و ناراحتی بسیاری را برای فرد به وجود آورند. اگر سنگ کوچک باشد می‌توان آن را در خانه و با روش‌های مورد نظر دفع نمود؛ اما اگر اندازه بزرگ‌تری داشته باشد نیاز به جراحی و درمان خواهد بود. دفع سنگ کلیه علائم و مراحلی دارد که می‌بایست نسبت به آن به آگاهی کاملی دست یافت. از کجا بفهمیم سنگ کلیه دفع شده، سوالی رایج برای بسیاری از افراد است تا بتوانند از خروج سنگ از بدن اطمینان یابند.
اولین علائم تشخیص دفع سنگ کلیه
اولین علائم تشخیص دفع سنگ کلیه
در بین محل خروجی کلیه و حالب مسیری وجود دارد. این مسیر را قیفی توصیف می‌کنند که ادرار از طریق آن عبور کرده و به حالب می‌رسد. اگر قصد آگاهی از خارج شدن سنگ از بدن را دارید، می‌بایست به جدا شدن سنگ از محل اصلی آن توجه داشته باشید. اگر دردی شدید و تیزی را احساس کرده‌اید می‌توانید به جدا شدن سنگ و ورود به مسیر قیفی پی ببرید. تجربه این درد به شرح هر فرد بستگی دارد؛ به این معنا ممکن است شما هرگز جدا شدن سنگ را احساس نکنید. درد سنگ کلیه به‌طور همیشگی شدید نبوده و به اندازه و ابعاد سنگ بستگی دارد. در کنار درد می‌توان به وجود خون در ادرار، حالت تهوع، ادرار با بوی ناخوشایند، متغیر بودن حجم ادرار، تب و لرز و… اشاره کرد.
آیا متوجه دفع سنگ کلیه می شویم؟
آیا متوجه دفع سنگ کلیه می شویم؟
وجود درد یکی از علائم بارز و شایع برای دفع سنگ کلیه است. زمانی که سنگ از کلیه جدا و وارد مجاری ادراری می‌شود این درد بروز می‌یابد که این ناراحتی ایجاد شده در زیر شکم و کشاله ران خواهد بود. همچنین اگر درد زیر دنده‌ها و در امتداد یک طرف از بدن باشد، می‌تواند فرآیند خروج سنگ از بدن و دفع را هشدار دهد. در نتیجه در این شرایط و با بروز درد و ناراحتی در مناطق مذکور می‌توان متوجه قرارگیری سنگ در مسیر مناسب برای دفع شد.
مراحل دفع سنگ کلیه
مراحل دفع سنگ کلیه
با طی کردن مراحل دفع سنگ کلیه می‌توان موفق به خروج آن از بدن شد. مراحل پیش‌رو می‌توانند دردناک و ناراحت‌کننده باشند و گفته می‌شود که درد دفع سنگ کلیه از زایمان طبیعی نیز بیشتر است. مراحل دفع سنگ کلیه به شرح زیر هستند.
مرحله اول از اینکه سنگ کلیه دفع شده است.
تشکیل سنگ در کلیه هیچ درد و ناراحتی به همراه نداشته و بیشتر افراد از وجود سنگ در کلیه خود اطلاع ندارند. زمانی که سنگ از کلیه جدا شده و به سمت مجاری ادراری حرکت می‌کند، می‌تواند درد و ناراحتی را به وجود آورد. وجود خون در ادرار، تب و لرز، درد شدید و… علائمی هستند که نشان می‌دهند در کلیه سنگ وجود دارد. زمانی که اسپاسم کلیه (قولنج کلیه) با درد همراه باشد این موضوع می‌تواند تاییدکننده حرکت سنگ و خروج آن از بدن باشد. درد و اسپاسم دائمی نیستند و در هر ساعت چندین بار بروز یافته و از بین می‌روند.
مرحله دوم
بعد از تحمل درد، می‌توان متوجه جدا شدن و ورود سنگ به حالب شد. دهانه حالب قطری برابر با 2 الی 3 میلی‌متر دارد. اگر قطر سنگ کلیه بیشتر از این مقدار باشد می‌تواند درد و ناراحتی بسیاری را برای فرد ایجاد کند. در نتیجه این مرحله نیز می‌تواند به اندازه مرحله اول دردناک باشد؛ اما باید توجه داشت که درد ایجاد شده در مرحله قبل به‌‌دلیل اصابت سنگ به دیواره‌های مسیر حرکت ضربان‌دار بوده است. اگر سنگ کلیه در مسیر خود ثابت بماند و حرکت نکند، فرد می‌تواند فشاری را احساس نماید. این موضوع دردی را برای فرد به همراه نخواهد داشت.
مرحله سوم
در این مرحله می‌توان شاهد خروج سنگ از مجاری ادرار و ورود آن به مثانه بود. بدن تمایل دارد تا هرچه سریع‌تر سنگ موجود را دفع کند؛ اما باید توجه داشت که فرد در این مرحله دردی را متحمل نخواهد شد. در نتیجه می‌بایست تکرر ادرار را در فرد شاهد بود که در این صورت نیاز است تا سنگ موجود را خارج نماید. گاهی سنگ در قسمت خروجی مجرا گیر می‌کند و نمی‌تواند از بدن خارج شود. در این شرایط جریان ادرار قطع شده و سنگ مجددا به جای‌خود یعنی مثانه بازمی‌گردد. پس از مدتی، سنگ مجددا به مجرای ادرار ورود یافته تا از بدن خارج گردد.
مرحله چهارم
در این مرحله می‌بایست از زور و فشار کمک گرفت. اگر سنگ در مجرای ادرار گیر کند شما باید با فشار آوردن این سنگ را به بیرون منتقل کرده و آن را خارج نمایید.
مدت زمان مورد نیاز برای دفع سنگ کلیه
مدت زمان مورد نیاز برای دفع سنگ کلیه
در حالت کلی در صورت نیاز به تعیین زمان برای دفع سنگ کلیه، می‌بایست به ابعاد و اندازه سنگ توجه داشت. هرچه اندازه سنگ کوچک‌تر باشد سریع‌تر و در مدت زمان کمتری دفع خواهد شد. برخی از سنگ‌ها را می‌بایست با مصرف دارو دفع کرد و برخی دیگر نیاز به عمل جراحی دارند.
| اندازه سنگ | مدت زمان دفع | چگونگی دفع |
| سنگ‌های کوچک‌تر از 4 میلی‌متر | حداکثر 31 روز | خودبه‌خودی |
| سنگ‌های بین 4 تا 6 میلی‌متر | حداکثر 45 روز | 60 درصد به‌صورت خودبه‌خودی و با مصرف دارو |
| سنگ‌های بزرگ‌تر از 6 میلی‌متر | حداکثر یک سال | نیازمند درمان |
باید توجه داشت که اگر سنگ مورد نظر بیشتر از 6 میلی‌متر باشد تنها 20 درصد از آن‌ها به‌صورت خودبه‌خودی از بدن خارج می‌شوند و می‌بایست برای دفع آن‌ها روش‌های درمانی مورد نظر را در پیش گرفت.
چگونه از دفع سنگ کلیه اطمینان حاصل کنیم؟
داشتن سنگ کلیه می‌تواند علائمی را برای فرد به همراه داشته باشد. اگر پس از طی مراحل مربوط به دفع سنگ، با علائم سنگ کلیه روبه‌رو نشده‌اید می‌توانید اطمینان یابید که سنگ به‌طور کامل دفع شده است. علائم وجود سنگ کلیه به شرح زیر هستند:
- وجود درد در زیر دنده که در سمت جلو یا زیر کشاله ران بروز می‌یابد.
- وجود خون در ادرار
- ادرار با بوی ناخوشایند و کدر
- تب و لرز
- وجود سنگ‌های کوچک در ادرار
- تکرر در ادرار و نیاز شدید به آن
باید توجه کرد که اگر سنگ همچنان داخل کلیه وجود داشته باشد؛ پس از گذشت مدت زمانی می‌توان شاهد علائم مذکور بود. همچنین بخشی از مسیر ادرار ممکن است مسدود شود که می‌تواند خونریزی و عفونت را به همراه داشته باشد. اگر چنین مشکلاتی به وجود آیند، می‌بایست به پزشک مربوطه مراجعه کرد تا ایشان بهترین تصمیم را اتخاذ نمایند.
آیا دفع سنگ کلیه در خانم ها و آقایان متفاوت است؟
در گزارشات اعلام شده می‌توان به این نتیجه دست یافت که آقایان دو برابر خانم‌ها دچار سنگ کلیه می‌شوند. در این زمینه ژنتیک نقشی موثر دارد و اگر سابقه سنگ کلیه در خانواده وجود داشته باشید، می‌توان دریافت که شما نیز به این بیماری مبتلا خواهید شد؛ اما دلیل ابتلای بیشتر آقایان نسبت به خانم‌ها مشخص نیست. به غیر از ژنتیک، موارد دیگری نیز می‌توانند در ایجاد سنگ کلیه اثرگذار باشند که از جمله آن‌ها می‌توان به رژیم غذایی، کم آب شدن بدن، آب‌وهوای گرم، مصرف داروهای مختلف اشاره کرد. وجود تفاوت‌هایی در سیستم و آناتومی بدن خانم‌ها و آقایان سبب می‌گردد تا شاهد تفاوت در درد و دفع سنگ کلیه باشیم.
زمانی که در آقایان سنگ وارد حالب می‌شود، درد ایجاد شده در ناحیه شکم، کمر و کشاله ران احساس خواهد شد. همچنین می‌توان دردی را در بالای شکم نیز احساس کرد که این درد گزارش شده، ضربان‌دار و مبهم به حساب می‌آید؛ اما در خانم‌ها درد به وجود آمده همانند درد دوران قاعدگی است. این درد می‌تواند هم مبهم و هم شدید باشد که متغیر بوده و به عوامل بسیاری وابسته است.
سخن پایانی
باتوجه به درد زیاد در دفع سنگ کلیه، می‌بایست نسبت به خروج سریع آن اقدام کرد. گاهی ممکن است سنگ از بدن خارج شود؛ اما باز هم تب و لرز، خون در ادرار، رنگ کدر ادرار و… قابل مشاهده باشند. در این شرایط می‌توان دریافت که هنوز سنگ به‌طور کامل دفع نشده و نیاز به توجه و طی کردن مراحل مربوط به دفع سنگ کلیه است. برای خروج سنگ باید به ابعاد آن توجه شود، در حقیقت هرچه ابعاد سنگ بیشتر باشد، می‌بایست زمان بیشتری را برای خروج آن در نظر گرفت. درد ایجاد شده در خانم‌ها یا آقایان متفاوت بوده و برای آقایان درد ضربان‌دار و مبهم خواهد بود.