در این نوشته می خوانید:
کلیه‌ها اندام‌هایی لوبیا شکل و به اندازه مشت بسته هر کدام از ما هستند که در دو طرف ستون فقرات و پشت روده‌ها قرار گرفته‌اند. این عضو در بدن وظیفه خارج کردن سموم و مواد زائد خون را برعهده دارد. کلیه‌ها مانند هر اندام دیگری مستعد سرطانی شدن خواهند بود، به نحوی که رشد سلول‌های سرطانی در این عضو به صورت پنهان آغاز می‌گردد و به سرعت گسترش می‌یابد. تومورهای سرطانی کلیه یکی از موذی‌ترین سلول‌هایی به حساب می‌آیند که بدون نشانه به دیگر اندام‌ها نفوذ می‌کنند و گسترش می‌یابند. رشد و انتشار این سلول‌ها هیچ علامت و نشانه‌ای نداشته و در چکاپ‌های معمولی به صورت اتفاقی در تصاویر سی تی اسکن یا سونوگرافی دیده می‌شوند. سرطان کلیه که این روزها از شایع‌ترین بیماری‌ها به شمار می‌رود، در مردان بیشتر از زنان به چشم می‌خورد.
سرطان کلیه چیست؟
به طور کلی رشد بی‌رویه و غیرطبیعی هر سلولی در اندام‌های مختلف سبب ایجاد توده‌هایی به نام سرطان می‌شوند. در کلیه‌ها نیز رشد غیرطبیعی سلول‌ها منجر به ایجاد توده‌های سرطانی می‌گردد. در مراحل اولیه، توده به وجود آمده در کلیه بسیار کوچک است؛ اما عدم توجه به این توده ایجاد شده سبب گسترش سلول‌های سرطانی و متاستاز آن به دیگر اندام‌ها می‌شود. سرطان سلول‌های کلیوی با توجه به ویژگی سلول‌ها که در زیر میکروسکوپ مشخص می‌گردد، به گروه‌های مختلفی تقسیم می‌شود. اغلب سرطان‌های سلول‌های کلیه از نوع سلول‌های ساده هستند که به نام‌های «آدنوکارسینومای کلیوی» یا «کارسینومای سلول کلیوی» یا «هایپر نفروما» شناخته می‌شوند. دانستن انواع مختلف این بیماری کمک فراوانی به نحوه درمان و پاسخ به سؤالات بیماران خواهد کرد.
سرطان سلول های کلیوی
سرطان سلول های کلیوی
منشأ این نوع سرطان، یک سلول سرطانی لوله کلیوی به شمار می‌رود. رشد سلول‌های سرطانی در این نوع بیماری سبب تشکیل توده‌ای درون کلیه بیمار می‌گردد و همزمان با رشد تومور، علائم بیماری بروز می‌یابند. کلیه درگیر تومور بزرگ می‌شود و تمام دیواره‌های آن توسط تومور پوشانده خواهند شد و به مرور به بافت‌ها و اندام‌های کناری گسترش می‌یابند. حتی ممکن است به ستون فقرات، عروق بزرگ خونی، کبد و دیگر اندام‌های کناری کلیه نفوذ نمایند. همچنین ممکن است برخی از سلول‌های سرطانی وارد مجرای لنفاوی یا جریان خون شوند و پس از درگیر کرن غدد لنفاوی به سایر قسمت‌های بدن متاستاز دهند.
این نوع سرطان کلیه که به «کارسینومای سلول کلیه» (RCC) نیز معروف است از شایع‌ترین نوع این بیماری به شمار می‌رود و 85 درصد مجموع سرطان‌های کلیوی را شامل می‌شود. رشد تومور در این نوع بیماری گاهی در یک کلیه و گاهی در هر دو کلیه اتفاق می‌افتد و معمولاً مردان 50 تا 70 ساله را درگیر می‌نماید.
کارسینو سلول های شفاف کلیه
کارسینو سلول های شفاف کلیه
از هر 10 مورد ابتلا به RCC، 7 مورد آن به کارسینوم سلول‌های شفاف کلیه دچار می‌شوند. ظاهر این سلول‌های سرطانی در زیر میکروسکوپ و در آزمایشگاه شفاف و رنگ پریده به نظر می‌رسند. به همین علت به این بیماری کارسینو سلول‌های شفاف کلیه می‌گویند.
کارسینو سلول های غیرشفاف کلیه
این نوع از بیماری RCC بسیار نادر است و معمولاً زیر میکروسکوپ به صورت واضح مشخص نیست. کارسینو سلول‌های غیرشفاف در دو نوع «RCC پاپیلاری» و«RCC کروموفوب» مشاهده می‌شود.
سرطان سلول انتقالی
این نوع از سرطان کلیه، معمولاً 6 تا 7 درصد سرطان‌های کلیه را شامل می‌شود و در ناحیه‌ای آغاز می‌گردد که به قسمت اصلی کلیه اتصال می‌یابد.
سرطان سارکوم کلیه
سرطان سارکوم کلیه
این نوع سرطان که تنها 1 درصد از موارد سرطان کلیه را به خود اختصاص داده است، از بافت‌های هم‌بند کلیه آغاز می‌شود. در صورت عدم توجه و درمان این سرطان به بافت‌ها و استخوان‌های مجاور گسترش می‌یابد. این نوع سرطان اغلب در کودکان به چشم می‌خورد.
تومور ویلمز
این نوع از سرطان کلیه به عنوان شایع‌ترین سرطان این عضو از بدن در کودکان مشاهده شده است. در حدود 5 درصد از کودکان مبتلا به سرطان کلیه، به نوع تومور ویلمز دچار هستند. تومور ویلمز از یک سلول RCC غیرشفاف آغاز می‌شود.
انواع دیگر سرطان کلیه
تعدادی از انواع نادر این بیماری که از سایر سلول‌های موجود در کلیه نشأت می‌گیرند عبارتند از:
- کارسینوم مدولاری
- RCC مرتبط با نوروبلاستوم
- RCC کیستیک چند موضعی
- RCC کانال جمع‌آوری
- کارسینوم توبولار موسینوس و سلول دوکی
عوامل ایجاد کننده سرطان کلیه
عوامل ایجاد کننده سرطان کلیه
دانشمندان و پزشکان تاکنون به دلیلی برای سرطانی شدن یک سلول دست نیافته‌اند؛ اما برطبق یافته‌های علمی یک تومور سرطانی ابتدا از سلولی آغاز می‌شود که دچار جهش ژنتیکی در DNA خود شده است. در واقع برخی از محرک‌ها با صدمه به سلول سبب غیرطبیعی شدن آن می‌گردند. در نتیجه سلول بدون کنترل و نامحدود تکثیر می‌یابد. طبق آمار سالانه ارائه شده در انگلستان در حدود 8700 مورد، ابتلا به سرطان کلیه گزارش شده که در اغلب آن‌ها، بدون وجود هیچ دلیلی بیماری بروز یافته است. به طور کلی احتمال ابتلا به سرطان کلیه تحت برخی عوامل افزایش می‌یابد که عبارتند از:
- سن و جنسیت: این بیماری اغلب در سنین بالای 60 سال و بیشتر در مردان مشاهده شده است.
- استعمال دخانیات: زمانی که برخی از مواد شیمیایی موجود در تنباکو وارد بدن می‌شوند، از طریق ادرار دفع خواهند شد. این مواد در ادرار می‌توانند به سلول‌های لوله کلیوی آسیب برسانند و آن‌ها را سرطانی کنند. حدود یک سوم از سرطان‌های کلیه به دلیل مصرف دخانیات بروز یافته‌اند.
- مواد شیمیایی سرطان‌زا: مواد شیمیایی در اغلب وسایلی که ما با آن‌ها سروکار داریم و حتی در هوایی که تنفس می‌کنیم، یافت می‌شوند. وجود این مواد در محیط و تنفس آن‌ها، سبب تجمع در ریه‌ها شده و توسط اکسیژن وارد گردش خون می‌شوند و در نهایت سبب بروز سرطان می‌گردند. از جمله این مواد شیمیایی می‌توان به «آزبست»، «کادمیوم» و برخی از «حلال‌های آلی» اشاره کرد.
- اضافه وزن: چاقی عامل بسیاری از بیماری‌ها محسوب می‌شود. در حدود یک چهارم بیماران مبتلا به سرطان کلیه دچار چاقی و اضافه وزن بوده‌اند.
- فشار خون بالا: فشار خون بالا سبب آسیب به کلیه‌ها و بالا رفتن خطر ابتلا به سرطان می‌شود.
- دیالیز کلیوی: در افرادی که به صورت طولاتی مدت تحت دیالیز قرار می‌گیرند، خطر ابتلا به سرطان افزایش می‌یابد.
- ژنتیک: یک نقص ژنتیکی یا برخی اختلالات ژنتیکی سبب بالا رفتن خطر ابتلا به سرطان کلیه می‌شود. «سندروم فون هیپل لیندو»، «سندرم بریت»، «اسکلروز تکمه‌ای» و… از عوامل ژنتیکی ابتلا به سرطان کلیه هستند.
سرطان کلیه با چه علائمی همراه است؟
سرطان کلیه با چه علائمی همراه است؟
سرطان کلیه در مراحل اولیه خاموش بوده و هیچ‌گونه علائمی نخواهد داشت، فقط ممکن است بیمار در پهلوهای خود درد خفیفی را احساس نماید (درد کلیه). معمولاً بیمار به صورت اتفاقی در حین انجام سونوگرافی شکمی متوجه وجود سرطان کلیه می‌شود. در صورت پیشرفت بیماری، علائم آن به مرور بروز می‌یابند. علائم سرطان کلیه در ادامه به صورت مفصل شرح داده خواهند شد.