در این نوشته می خوانید:
آیا تا به حال نام بیماری فتق بیضه را شنیدهاید؟ از نظر ساختار بدنی لایههای متفاوتی از عضلات و بافتهای نگهدارنده جدار شکم را تشکیل دادهاند و از رودهها محافظت میکنند. ممکن است این بافتها و عضلات بیضه بر اثر وارد آمدن فشار زیاد یا بعضاً علت ژنتیکی شل شده و عملکرد مناسبی نداشته باشد، که در نهایت در قسمت پوست برجستگی به وجود میآید که آن را فتق بیضه مینامند. این بیماری در مردان رخ میدهد و درد بسیار زیادی را به همراه دارد. در صورت آشنایی با راههای پیشگیری از فتق بیضه، بهطور قطع میتوان از بروز آن جلوگیری کرد. شاید به نظر شما این بیماری خطرساز باشد؛ اما اگر به موقع شناسایی و درمان شود، مشکل جدی برای افراد به وجود نمیآورد.
بیماری فتق بیضه چیست؟
بیماری فتق بیضه که در قسمت زیر شکم و تنها در آقایان اتفاق میافتد این روزها شایعتر شده است. این بیماری در واقع یک نوع برآمدگی در قسمت بیضه و کشاله ران بوده که در این آن یک نوع مایع جمع میشود. میزان شایع بودن این بیماری که به هیدروسل نیز شهرت دارد بهگونهای است که از هر ده نفر یک نفر از این مشکل رنج میبرد. دلایل زیادی سبب بروز این بیماری میگردند؛ اما براساس گفته پزشکان در مواردی نیز وجود این عارضه در نوزاد تازه متولد شده نیز مشاهده گردید.
فتق میتواند در قسمتهای مختلف بدن مانند قفسه سینه نیز به وجود آید؛ اما فتق بیضه از تفاوت بیشتری برخوردار است. در برخی از مواقع بیمار تا زمانی که میزان تورم افزایش یابد متوجه این مشکل نخواهد شد. نوع دیگری از فتق بیضه وجود داشته که در آن عضلات به مرور زمان یا با فشار شل شده و نوعی برجستگی مانند فتقهای شکمی احساس میشود.
عوامل ایجاد بیماری فتق بیضه
فتق بیضه یک بیماری است که در آن بافتهایی که بیضه را در محل خود نگه میدارند، تضعیف شده و موجب استخراج یا حفرهای شدن بیضه میشوند. عوامل زیادی میتوانند در ایجاد فتق بیضه نقش داشته باشند؛ اما از جمله عوامل اصلی میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
۱. ضعف بدنی: در برخی از موارد، بافتهایی که بیضه را در محل خود نگه میدارند، بهصورت طبیعی ضعیفتر از حد معمول هستند. این میتواند از بدو تولد یا حتی از زمان تشکیل بیضه در دوران جنینی آغاز گردد.
۲. ضربه یا آسیب: آسیبهای مستقیم به ناحیه بیضه میتواند باعث ضعیف شدن بافتها و ایجاد فضا بین آنها شود. ضربه قوی به ناحیه بیضه، اشعههای مضر یا عفونت نیز میتوانند ایجاد فتق بیضه را بهدنبال داشته باشند.
۳. فشار داخلی: ممکن است برخی از شرایط باعث افزایش فشار درون شکمی شوند که در ادامه موجب فشردهسازی بیشتر روی بافتهای نگهدارنده بیضه خواهد شد. نمونههایی از این شرایط عبارتند از سرگیجههای شدید، سرفههای مداوم، تحمیل بار سنگین، زاویه نادرست تعادل بدن و غذای ناسالم.
۴. عوامل ژنتیکی: در برخی از افراد، وجود عوامل ژنتیکی میتواند عامل ایجادکننده فتق بیضه باشد. اگر فتق بیضه در خانواده شما وجود داشته، احتمال ایجاد آن افزایش مییابد.
۵. چاقی: یکی از دلایل به وجود آمدن فتق بیضه چاق بودن فرد است که حجم چربیها فشار زیادی به بیضه وارد میکند.
۶. یبوست: بیماری یبوست باعث ایجاد فشار بیشتر به نواحی شکمی و بیضهها میشود که در این حین فتق نیز بهوجود خواهد آمد.
علائم بیماری فتق بیضه چیست؟
این بیماری نیز مانند بسیاری از بیماریها علائمی داشته که میتوان به کمک آنها به وجود فتق پی برد. این علائم به شرح زیر هستند.
۱. تورم: یکی از عمدهتری علائم فتق بیضه، تورم در منطقه بیضه و دیگر مناطق مجاور است که اندازه تورم نیز میتواند افزایش یابد.
۲. درد: فتق بیضه میتواند بهدلیل اعصاب یا فشار روی بافتهای حساس در بیضهها و شبکه بیضه به وجود آید. بیضهها بنابر ساختار خاصی که دارند، درد بیشتری در آنها احساس خواهد شد.
۳. فشار عمودی: بهدلیل بزرگ شدن فتق، ممکن است فشار عمودی بیضه سبب ایجاد علائمی مانند احساس فشار و ناراحتی شود.
۴. تهوع و استفراغ: در برخی از موارد، فتق بیضه میتواند باعث سردرد، تهوع و استفراغ شود.
۵. ضعف: فردی که دچار بیماری فتق بیضه میشود، بهطور معمول ضعف زیادی را در قسمت بیضه و ران احساس خواهد کرد.
مهم ترین عوارض فتق بیضه
بیماری فتق بیضه یا هارنیا اسکروتال برحسب نوع و مکان خود ممکن است عوارض متفاوتی داشته باشد. برخی از عوارض ممکن به شرح زیر هستند.
۱. تورم و درد: معمولاً فتق بیضه سبب تورم و درد در منطقه بیضه خواهد شد. این عوارض ممکن است در طول روزها و پس از انجام فعالیتهای فیزیکی شدید، افزایش یابند.
۲. آسیب به بیضه: در برخی از موارد، فتق بیضه باعث وارد آمدن فشار روی بیضه میشود که ممکن است تغییر شکل و آسیب به بیضه را نیز در پی داشته باشد.
۳. بیحسی: برخی از بیماران ممکن است در منطقه فتق احساس بیحسی داشته باشند.
۴. خشکی و ایجاد ترشحات: فتق بیضه سبب میگردد تا مناطقی از پوست بیضه خشک شده و ترشحات غیرعادی مشاهده شوند.
۵. مشکلات جنسی: در برخی از موارد، فتق بیضه میتواند باعث بروز مشکلات جنسی مانند درد و ناتوانی در برقراری ارتباط جنسی شود.
در صورت عدم درمان، فتق بیضه ممکن است تشدید شده و سبب بروز مشکلات جدیتری مانند ایجاد کیست یا آسیب به بیضه شود. در صورت مشاهده هرگونه علائم یا وجود نگرانی در رابطه فتق بیضه، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
پیشگیری از فتق بیضه چگونه است؟
برخی از راههای پیشگیری از فتق بیضه عبارتند از:
انجام تمرینات و ورزشهای مناسب: انجام تمرینات و ورزشهایی که به افزایش استحکام عضلات شکم و ناحیه لگن کمک میکنند، میتواند در پیشگیری از فتق بیضه موثر باشد. به عنوان مثال انجام ورزشهایی مانند شنا، پیادهروی یا ورزشهای استقامتی میتواند به تقویت عضلات بیضهها و لگن کمک نماید.
جلوگیری از تنش و فشار زیاد در ناحیه بطنی: از ایجاد فشار زیاد در ناحیه بطنی و لگن بپرهیزید. این امر شامل جلوگیری از جابهجایی و حمل بار سنگین، تحمل فشار در دراز مدت، برخورد با ضربه یا سایر عواملی میشود که سبب ایجاد تنش و فشار روی بیضه و غلاف آن خواهند شد.
مراقبت بعد از ضربهها و آسیبها: در صورت وارد آمدن ضربه یا آسیب دیگر در ناحیه بطنی، اقدامات لازم را برای مدیریت صحیح آن انجام دهید.
مراقبت از سلامت عمومی: حفظ سلامت عمومی شامل تغذیه مناسب، حفظ وزن سالم، جلوگیری از تنبلی روده، پیشگیری از چاقی میشود. این اقدامات میتوانند در کاهش خطر بروز فتق بیضه موثر باشند.
مراقبت در برابر گرما و سرما: استفاده از پوشاک مناسب در مقابل سرما و حرارت بهطور کلی میتواند در جلوگیری از ایجاد حساسیت بیش از حد روی بیضه و غلاف آن موثر باشد.
مراجعه به پزشک در صورت بروز تورم یا علائم مشکوک: در صورت بروز تورم، درد یا علائم مشکوک دیگر در ناحیه بیضه، به پزشک معالج مراجعه کنید تا دقیقاً علت آن را تشخیص داده و راهنماییهای لازم را ارائه دهد.
روش های درمانی برای فتق بیضه
برای درمان بیماری فتق بیضه، روشهای مختلفی وجود دارند. نوع و شدت فتق بیضه، سن بیمار و عوارض مرتبط با آن، از جمله عواملی هستند که پزشک را راهنمایی میکنند تا بتواند روش مناسبتر را برگزیند. در زیر روشهای درمانی مهم و معمول برای فتق بیضه شرح داده شدهاند:
۱- روش پزشکی:
– اصلاح فتق: در این روش، پزشک فتق را باز میکند، گره عروقی یا بافتهای دیگر را به حالت اصلاح شده بازمیگرداند و سپس دیواره شکمی را تقویت مینماید.
– پروتز: پزشک از یک پروتز استفاده میکند تا فتق را به حالت اصلاح شده بازگرداند و سپس پروتز را با دیواره شکمی خارجی ثابت خواهد کرد.
۲- روشهای خودمراقبتی:
– کاهش وزن: در صورتی که بیمار دارای اضافه وزن یا چاقی باشد، با کاهش وزن بهبود خواهد یافت.
– انجام تمرینات: کیفیت عضلات شکم را بهبود میبخشد و ریسک فتق را کاهش میدهد.
در هر صورت، همواره مشاوره پزشکی حین درمان فتق بیضه بسیار حائز اهمیت است. از طریق مشاوره با پزشک شما میتوانید بهترین روش متناسب با شرایط و نیازهای خود را انتخاب کنید.
نکات بعد از عمل چیست؟
پس از عمل جراحی فتق بیضه، بیمار میبایست اقدامات خاصی را در نظر داشته تا منجر به بهبودی سریعتر و بهتر شود. مراقبتهای بعد از جراحی فتق بیضه به شرح زیر هستند.
۱. استراحت: بیمار میبایست به میزان مورد نیاز استراحت کند و فعالیت فیزیکی سنگین و بلند مدت را کاهش دهد. در هفتههای اول پس از جراحی، به بیمار توصیه میشود که از بلند شدن و نشستن و از انجام حرکات تناسلی خودداری نماید.
۲. تجویز داروها: پزشک ممکن است داروهای ضددرد و ضدالتهاب را تجویز کند تا به کنترل درد پس از جراحی کمک نماید. برخی از داروها ممکن است تاثیری بر روند التیام زخم داشته باشند، بنابراین بیمار باید به دقت دستورات پزشک را دنبال کند.
۳. استفاده از باند پنبهای: پس از جراحی، استفاده از باند پنبهای روی منطقه عمل به کاهش تورم و حفظ ناحیه جراحی کمک خواهد کرد. پزشک ممکن است به بیمار استفاده از باند پنبهای را برای مدت زمانی خاص پس از جراحی توصیه کند.
۴. تغذیه: بیمار میبایست باتوجه به توضیحات پزشک، تغذیه سالم و مناسبی داشته باشد. مصرف غذاهایی که قابل هضم هستند میتواند به بهبود سریعتر بیمار کمک کند.
۵. استفاده از یخ: استفاده از یخ در اولین روزهای پس از عمل میتواند به کاهش تورم و درد در منطقه عمل کمک کند. پزشک ممکن است استفاده از یخ روی ناحیه جراحی را به بیمار توصیه نماید. حتماً با پزشک خود در رابطه با مراقبتهای بعد از عمل فتق بیضه صحبت کرده و اقدامات لازم را از وی جویا شوید. همچنین، در صورت بروز هرگونه علائم نامطلوب آن را با پزشک خود در میان بگذارید.
سخن پایانی
بیماری فتق نیز مانند سایر بیماریها قابل درمان بوده و نباید آن را به عنوان یک بیماری خطرناک در نظر گرفت. بهترین اقدام در مواجهه با این بیماری آگاهی از روشهای پیشگیری از آن است. با انجام روشهای پیشگیری میتوان به مقدار بسیار زیادی خطر ابتلا به فتق بیضه را کاهش داد. در صورت آگاهی از علائم آن که شامل تورم در ناحیه بیضه، درد، تهوع و استفراغ و… میشوند، میتوانید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کرده و با کمک وی میتوانید بهراحتی با این بیماری مبارزه کنید و سلامتی خود را به دست بیاورید.