تعریف:
نارسایی حاد کلیه هنگامی رخ می دهد که کلیه های شما به طور ناگهانی قدرت خود را در فیلتر کردن مواد زائد خون از دست میدهند.در این هنگام سطوح خطرناکی از مواد زائد می توانند جمع شوند و تعادل آرایش شیمیایی مواد موجود درخون دچار اخلال میشود.
نارسایی حاد کلیه به سرعت در عرض چند ساعت تا چند روز رخ میدهد. نارسایی حاد کلیه در افرادی که در حال حاضر در بیمارستان بستری هستند، به ویژه در افرادی که به شدت بیمار هستند و نیاز به مراقبت های ویژه دارند، رایج است.
نارسایی حاد کلیه می تواند کشنده باشد و به شدت نیاز به درمان دارد. با این وجود، نارسایی حاد کلیه ممکن است برگشت پذیر باشد.
علائم:
علائم و نشانه های نارسایی حاد کلیه میتواند شامل موارد زیر باشد:
• میزان ادرار کاهش یابد، هرچند گاهی اوقات میزان ادرار نرمال باقی
می ماند.
• احتباس مایعات درون بافت های بدن، باعث تورم در پاها، مچ پا و می شود.
• خواب آلودگی
• تنگی نفس
• خستگی
• گیجی
• حالت تهوع
• تشنج یا کما در موارد شدید
• درد یا فشار در قفسه سینه
گاهی اوقات نارسایی کلیه حاد بدون علامت رخ میدهد و از طریق آزمایشات آزمایشگاهی انجام شده به دلایل دیگر تشخیص داده می شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
در صورتی که علائم یا نشانه های نارسایی حاد کلیه را دارید، با پزشک خود تماس بگیرید.
علل
نارسایی حاد کلیه ممکن است به دلایل زیر رخ دهد:
• کاهش جریان خون ورودی به کلیه ها
• آسیب مستقیم به کلیه ها
• لوله های خارج کننده ی ادرار از کلیه ها (حالب) مسدود شده و میزان مواد سمی در خون افزایش یافته است.
کاهش جریان خون به کلیه ها
بیماری ها و شرایطی که ممکن است جریان خون ورودی به کلیه ها راکاهش دهد و منجر به نارسایی کلیه شوند عبارتند از:
• از دست دادن خون یا مایعات
• داروهای فشار خون
• حمله قلبی
• بیماری قلبی
• عفونت
• نارسایی کبد
• استفاده از آسپرین، ایبوپروفن (Advil، Motrin IB،…)، ناپروکسن (Aleve، …) یا داروهای مرتبط
• واکنش آلرژیک شدید (آنافیلاکسی)
• سوختگی شدید
• کم آبی بدن شدید
آسیب به کلیه ها
این بیماری ها، شرایط و عواملی که ممکن است به کلیه ها آسیب برساند و منجر به نارسایی حاد کلیه شود:
• لخته شدن خون در رگ ها و عروق در داخل و اطراف کلیه ها
• رسوبات کلسترول که جریان خون را در کلیه ها متوقف می کند.
• گلومرولونفریت (glove-mer-u-loe-nuh-FRY-tis)، التهاب فیلترهای کوچک در کلیه ها (گلومرول ها)
• سندرم اورمیک همولیتیک( یک بیماری که ناشی از تخریب زودرس سلول های قرمز خون است)
• عفونت ها
• لوپوس، یک اختلال سیستم ایمنی بدن که باعث گلومرولونفریت می شود.
• داروهایی مانند داروهای شیمی درمانی ، آنتی بیوتیکها، رنگهای مورد استفاده در آزمایشهای تصویربرداری و زولدرونیک اسید (Reclast، Zometa) که برای درمان پوکی استخوان و سطح بالای کلسیم خون (هیپرکلسمی) مورد استفاده قرار میگیرند.
• ماتیپل میلوما (سرطان سلول های پلاسما)
• اسکلرودرمی( یک گروه از بیماری های نادر که بر روی پوست و بافت همبند تاثیر می گذارد)
• ترومبوتیک ترومبوسیتوپنی پورپورا( یک بیماری نادر خون )
• سموم مانند الکل، فلزات سنگین و کوکائین
• واسکولیت ( التهاب رگ های خونی)
انسداد ادرار در کلیه ها
بیماری ها و شرایطی که مانع عبور ادرار از بدن (انسداد ادراری) می شود و می تواند منجر به نارسایی حاد کلیه شود عبارتند از:
• سرطان مثانه
• لخته های خون در دستگاه ادراری
• سرطان دهانه رحم
• سرطان کولون
• پروستات بزرگ
• سنگ کلیه
• آسیب عصبی مربوط به عصب هایی که مثانه را کنترل می کنند.
• سرطان پروستات
عوامل خطر
نارسایی حاد کلیه تقریبا همیشه در ارتباط با یک بیماری یا رویداد دیگر پزشکی اتفاق می افتد. شرایطی که خطر ابتلا به نارسایی حاد کلیه را افزایش می دهد عبارتند از:
• بستری شدن در بیمارستان، به ویژه برای یک وضعیت جدی که نیاز به مراقبت های شدید دارد.
• سن بالا
• مسدود شدن عروق خونی در دست یا پاها (بیماری شریانی محیطی)
• دیابت
• فشار خون بالا
• نارسایی قلبی
• بیماری های کلیه
• بیماری های کبدی
عوارض جانبی
عوارض احتمالی نارسایی حاد کلیه عبارتند از:
• احتباس مایعات در نارسایی حاد کلیه ممکن است منجر به ایجاد مایع در ریه ها شود که می تواند باعث تنگی نفس شود.
• درد قفسه سینه در صورت التهاب پریکارد
• ضعف عضلانی. هنگامی که مایعات بدن و الکترولیت ها از تعادل خارج شوند می تواند منجر به ضعف عضلات شود. به خصوص سطح پتاسیم در خون بسیارخطرناک است.
• آسیب دائمی کلیه .گاهی اوقات نارسایی حاد کلیه باعث از دست رفتن کارکرد کلیه می شود. افراد مبتلا به بیماری کلیوی در مرحله پایانی نیاز به دیالیز دائمی یا پیوند کلیه برای زنده ماندن پیدا میکنند.
• مرگ. نقص حاد کلیه می تواند منجر به از دست دادن عملکرد کلیه و در نهایت مرگ شود. خطر مرگ در افرادی که مشکلات کلیوی قبل از نارسایی حاد کلیه دارند، بالاتر است.
پیشگیری
پیش بینی یا جلوگیری از نارسایی حاد کلیه اغلب مشکل است. اما با مراقبت از کلیه ها می توان خطر ابتلا را کاهش داد. به نکات زیر دقت کنید.
• هنگام مصرف داروهای ضد درد (OTC)، به برچسب ها توجه کنید. دستورالعمل های داروهای ضد درد نظیر آسپیرین، استامینوفن (تیلنول، دیگران) و ایبوپروفن (Advil، Motrin IB، دیگران) را دنبال کنید. مصرف بیش از حد این داروها ممکن است خطر ابتلا به نارسایی حاد کلیه را افزایش دهد. به خصوص اگر شما مبتلا به بیماری کلیوی، دیابت یا فشار خون بالا هستید.
• برای مدیریت مشکلات کلیوی با دکتر خود همکاری کنید. اگر بیماری کلیوی یا وضعیت دیگری وجود دارد که خطر ابتلا به نارسایی حاد کلیه، مانند دیابت یا فشار خون بالا را افزایش می دهد، اهداف درمانی که پزشکتان به شما میگوید را پیروی کنید.
• یک سبک زندگی سالم را داشته باشید. فعال باشید و ورزش منظم داشته باشید؛ یک رژیم غذایی متعادل داشته باشید؛.
تشخیص
اگر علائم و نشانه های دارید که نشان می دهد نارسایی حاد کلیه دارید، ممکن است پزشک بتواند با آزمایشات و روش های خاصی تشخیص را قطعی کند. این حالت ممکن است شامل موارد زیر باشد:
• اندازه گیری میزان ادرار
• تجزیه و تحلیل نمونه ادرار
• آزمایش خون جهت تعیین سطوح اوره و کراتینین برای اندازه گیری عملکرد کلیه
• آزمایشات تصویربرداری مانند سونوگرافی و CT اسکن
• نمونه برداری از کلیه .
درمان
درمان نارسایی حاد کلیه معمولا نیاز به بستری شدن در بیمارستان دارد. اکثر افراد مبتلا به نارسایی حاد کلیه در حال حاضر در بیمارستان بستری هستند. مدت بستری در بیمارستان بستگی به علت نارسایی حاد کلیه شما دارد و اینکه کلیه های شما در چه مدت بهبود می یابند.
در بعضی موارد ممکن است بتوانید در خانه ادامه ی درمان را دنبال کنید.
درمان نارسایی حاد کلیه شامل شناسایی بیماری یا آسیب شدیدی است که در ابتدا به کلیه شما آسیب وارد کرده است. گزینه های درمان شما بستگی به علت نارسایی کلیه دارد.
درمان عوارض تا زمانی که کلیه شما بهبود یابد: پزشک شما همچنین برای از عوارض جلوگیری میکند و فرصت بازتوانی کلیه را میدهد.درمان هایی که به پیشگیری از عوارض کمک می کند عبارتند از:
• راه هایی جهت متعادل ساختن میزان مایعات در خون
• داروهایی جهت متعادل ساختن میزان پتاسیم خون
• داروهایی جهت متعادل ساختن میزان کلسیم خون
• دیالیز جهت خارج ساختن مواد اضافی از خون
REFERENCE:
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/kidney-failure/symptoms-causes/syc-20369048