در این نوشته می خوانید:
تعریف:
سرطان پروستات در غده ی پروستات مردان رخ میدهد.پروستات غده ای در زیر مثانه است که مایع منی را تزشح میکند که در تغذیه و حرکت اسپرم نقش دارد.
سرطان پروستات یکی از شایع ترین سرطان ها در مردان است. سرطان پروستات معمولا به آرامی رشد می کند و در ابتدا محدود به غده پروستات است ، که در آن صورت آسیب جدی ایجاد نمی کند.در حالیکه برخی از انواع سرطان پروستات به آرامی رشد میکنند انواعی دیگر ممکن است به سرعت رشد کرده و مهاجم باشند.
سرطان پروستاتی که زود تشخیص داده شود و در زمان تشخیص محدود به غده ی پروستات باشد، بهترین پاسخ درمانی را خواهد داشت.
علائم
سرطان پروستات ممکن است در مراحل اولیه هیچ علامت یا نشانه ای نداشته باشد.
سرطان پروستات پیشرفته تر ممکن است علائم و نشانه های زیر را داشته باشد:
- اشکال در ادرار کردن
- کاهش جریان ادرار
- ناراحتی در ناحیه لگن
- درد استخوان
- اختلال در نعوظ
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم
در مرد غربالگری سرطان پروستات و منافع و مضرات آن بحث های زیادی وجود دارد. در این باره با پزشک خود صحبت کنید و ببینید چه تصمیمی برای شما مناسب تر است.
علل
هنوز مشخص نیست چه چیزی باعث سرطان پروستات میشود.پزشکان میدانند سرطان پروستات زمانی بوجود می آید که برخی از سلول های پروستات غیر طبیعی شوند.برخی از این سلول های غیرطبیعی عمر کوتاهی دارند ولی برخی به رشد خود ادامه میدهند و یک توده ی سلولی غیر طبیعی را بوجود می آورند.گاهی این توده های سزطانی میتوانند به نقاط دیگر بدن انتشار یابند(متاستاز)
عوامل خطرساز
عواملی که ریسک ابتلا به سططان پروستات را افزایش میدهد شامل:
- سن بالا
- سیاه پوست بودن.
- سابقه خانوادگی سرطان پروستات یا پستان.
- چاقی
عوارض
1)گسترش سرطان به اعضا و ارگان های دیگر مثل مثانه،استخوان،سیستم خونی و لنفاوی.
2)بی اختیاری ادرار.هم سرطان پروستات و هم درمان آن میتواند باعث بی اختیاری ادرار شود.
3)اختلال در نعوظ.اختلال در نعوظ میتواند ناشی از سرطان پروستات و یا درمان آن باشد که شامل جراحی ،رادیوتراپیی و درمان های هورمونی است.دستگاه پمپ واکیوم میتواند به درمان این اختلال کمک کند.
آماده شدن برای ملاقات پزشک
اگر شما نشانه و یا علائمی دارید که شما را نگران کرده است به پزشک خود مراجعه کنید.در این زمینه میتوانید به متخصص کلیه و مجاری ادراری (ارولوژیست)مراجعه کنید.
در اینجا اطلاعاتی وجود دارد که شما را برای ملاقات با پزشک آماده میکند.
سوالاتی که میتوانید از پزشک خود بپرسید:
- آیا من سرطان پروستات دارم؟
- سرطان پروستات من چه میزان بزرگ است؟
- آیا سرطان پروستات من فراتر از پروستات من گسترش یافته است؟
- آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) چیست؟
- آیا آزمایشات بیشتری نیاز دارم؟
- گزینه های درمانی من چه هستند؟
- کدام گزینه درمان را شما فکر می کنید که برای من بهترین است؟
- عوارض جانبی بالقوه هر درمان چیست؟
- چه میزان احتمال وجود دارد که سرطان پروستات من با درمان بهبودی یابد؟
- اگر شما یک دوست یا اعضا خانواده تان در وضعیت من بود، چه پیشنهادی به آنها میکردید ؟
چه انتظاراتی از پزشک خود دارید؟
پزشک شما ممکن است تعدادی سوال از شما برسد.از قبیل:
- اولین بار چه زمانی علائم شما شروع شد؟
- آیاعلائم شما مداوم است و یا گاه به گاه ؟
- علائم شما چگونه تشدید می یابند؟
- چه مواردی علائم شما رابهبود میبخشد؟
- چه مواردی علائم شما را تشدید میدهد؟
آزمایشات و تشخیص
غربالگری برای سرطان پروستات
برای مردانی که هیچ علائم و نشانه ای از سرطان پروستات ندارند و هیچ ریسک فاکتوری هم ندارند از جهت اینکه آیا لازم است غربالگری انجام بدهند و یا خیر اتفاق نظر وجود ندارد.
برخی از نهادهای پزشکی توصیه میکنند همه ی مردان در 50 سالگی از نظر سرطان پروستات غربالگری بشوند و مردانی که ریسک فاکتور هم دارند حتی در سنین پایین تر از نظر سرطان پروستات بررسی بشوند.این در حالی است که برخی سازمان های دیگر این نظر را ندارند.
در رابطه با اینکه آیا نیاز هست شما از نظر پروستات غربالگری بشوید و یا خیر با پزشک خود مشورت کنید.
غربالگری سرطان پروستات ممکن است شامل:
1)معاینه ی انگشتی مقعد.در این تست پزشک شما با استفاده از دستکش آغشته به روغن چرب کننده انگشت خود را در داخل مقعد شما فرومیکند و هرگونه ناهنجاری احتمالی پروستات شما را لمس میکند.در صورتی که در این تست ناهنجاری یافت شود بررسی های بیشتر نیاز است.
2) آزمون آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA). با استفاده از یک نمونه خون ساده مقدار PSA شما ارزیابی میشود .PSA توسط سلول های نرمال پروستات ترشح میشود اگر این عدد از حد نرمال بالاتر رود ممکن است نشان دهنده ی التهاب ،عفونت و یا سرطان پروستات خواهد بود.
آزمایش PSA همراه با معاینه ی انگشتی مقعد کمک می کند تا سرطان پروستات در مراحل اولیه خود شناسایی شود، اما برخی مطالعات این مسئله را مطرح کرده اند که انجام این آزمایشات میزان مرگ و میر ناشی از سرطان پروستات را کاهش نداده است.لذا در انجام این تست ها اختلاف نظر وجود دارد.
تشخیص سرطان پروستات
اگر در آزمون معاینه ی انگشتی مقعد و یا PSA اختلالی وجو داشته باشد پزشک ممکن است جهت ارزیابی بیشتر تست های تکمیلی را انجام دهد.از قبیل:
سونوگرافی. سونوگرافی از پروستات
بیوپسی(نمونه برداری) از پروستات.نمونه برداری از بافت پروستات میتواند نشان دهد که آیا پروستات بافت غیر طبیعی دارد و یا خیر.
تعیین اینکه آیا سرطان پروستات مهاجم است و یا خیر؟
هنگامی که یک بیوپسی وجود سرطان را تایید کرد، گام بعدی تعیین سطح مهاجم بودن سلول های سرطانی است. در آزمایشگاه، پاتولوژیست یک نمونه از سلول های سرطانی را برای تعیین مقدار سلول های سرطانی و سلول های سالم استفاده میکند. درجه بالاتر نشان دهنده ی تهاجمی تر بودن سرطان است که به احتمال زیاد با سرعت گسترش می یابد.
رایج ترین مقیاس بررسی درجه بدخیمی سلول های سرطان پروستات نمره گلیسون نامیده می شود. امتیاز دهی ترکیبی از دو عدد است و می تواند از 2 (سرطان بدون تهاجم) تا 10 (سرطان بسیار مهاجم) متغیر باشد.
تعیین میزان گسترش یافتگی سرطان
هنگامی که یک تشخیص سرطان پروستات داده شد، با پزشک خود در مورد میزان گسترش سرطان پروستات به ارگان های دیگر صحبت کنید.اگر پزشک شما مشکوک به گسترش تومور به ارگان های دیگر باشد ممکن است تست های زیر را انجام دهد.
- اسکن استخوان
- سونوگرافی
- CT اسکن
- MRI
- PET اسکن
این تست ها به این معنی نیست که هر فرد باید تمام تست ها را انجام دهد.بر حسب شرایط پزشک تصمیم میگیرد کدام تست برای هر فرد مفید است.
درمان
گزینه های درمان سرطان پروستات به عوامل متعددی بستگی دارد مانند اینکه سرطان با چه سرعتی در حال رشد است، چه مقدار گسترش یافته است ، سلامت عمومی بیمار چگونه است و همچنین بررسی مزایا و عوارض جانبی بالقوه درمان.
درمان فوری ممکن است لازم نباشد.
برای مردان مبتلا به سرطان پروستات در مراحل اولیه ممکن است در حال حاضر درمان لازم نباشد.
برخی از مردان ممکن است هرگز نیاز به درمان نداشته باشند. در عوض، پزشک گاهی پیگیری فعال را توصیه میکند.
پیگیری فعال شامل آزمایش پیگیری منظم خون، معاینه مقعد و احتمالا بیوپسی جهت نظارت بر پیشرفت سرطان می باشد. اگر تست ها سرطان را نشان دهد ممکن است نیاز به جراحی و یا رادیوتراپی وجود داشته باشد.
نظارت فعال ممکن است یک گزینه برای سرطان هایی باشد که انتظار می رود رشد و پیشرفت سرطان بسیار آهسته است و محدود به یک منطقه کوچک از پروستات است. همچنین نظارت فعال ممکن است برای یک مرد که دارای بیماریهای متعدد جسمی است و درمان پروستات برای وی مقدور نباشد هم گزینه ی انتخابی است.
پیگیری فعال این امکان را دارد که در فواصل آزمایشات سرطان رشد کند و غیر قابل درمان گردد.
پرتو درمانی (رادیوتراپی)
از پرتو درمانی با استفاده از انرژی با قدرت بالا برای کشتن سلول های سرطان استفاده میشود. عوارض جانبی پرتو درمانی می تواند شامل دفع دردناک ادرار، تکرر ادرار و نیاز فوری به ادرار کردن ، و همچنین نشانه های مقعدی ، مانند مدفوع شل یا درد هنگام دفع مدفوع باشد. همچنین اختلال نعوظ می تواند رخ دهد.
هورمون درمانی
هورمون درمانی برای جلوگیری از تولید هورمون مردانه ی تستوسترون میباشد.
سلول های سرطانی پروستات با تکیه بر تستوسترون رشد می کنند.
قطع عرضه هورمون ممکن است باعث مرگ سلول های سرطانی شود به و یا رشد آنها را آهسته تر کند. هورمون درمانی در مردان مبتلا به سرطان پروستات پیشرفته در کوچک شدن سرطان و کاهش سرعت رشد تومور استفاده شود. در مردان مبتلا به سرطان پروستات در مراحل اولیه، هورمون درمانی ممکن است برای کوچک کردن توده قبل از پرتودرمانی استفاده شود. در این حالت احتمال دارد که پرتو درمانی موفق تر باشد.عوارض جانبی هورمون درمانی ممکن است شامل اختلال در نعوظ، گرگرفتگی، کاهش توده استخوانی، کاهش میل جنسی و افزایش وزن باشد.
جراحی برای خارج کردن پروستات
جراحی پروستات برای سرطان شامل خارج کردن پروستات ،بافت های اطراف و غدد لنفاوی ناحیه باشد.
جراحی پروستات ممکن است خطر بی اختیاری ادرار و اختلال در نعوظ را بهمراه داشته باشد.
شیمی درمانی
از شیمی درمانی با استفاده از دارو برای کشتن سلولهای در حال رشد از جمله سلول های سرطانی استفاده میشود. شیمی درمانی ممکن است یک گزینه درمانی برای مردان مبتلا به سرطان پروستات که سرطان به نقاط دورتر گسترش یافته استفاده شود.شیمی درمانی ممکن است گزینه ای برای افرادی که به هورمون درمانی پاسخ نمی دهند باشد.
پیشگیری
یک رژیم غذایی سالم سرشار از میوه ها و سبزیجات را انتخاب نمایید. از غذاهای با چربی بالا اجتناب کنید و در عوض انواع میوه ها، سبزیجات و غلات سبوس دار را مصرف کنید. میوه ها و سبزیجات حاوی بسیاری از ویتامین ها و مواد مغذی است که می تواند به سلامت شما کمک می کند.
این که آیا شما می توانید به سرطان پروستات از طریق رژیم غذایی جلوگیری کنید هنوز به طور قطعی ثابت نشده است. اما یک رژیم غذایی سالم با انواع میوه ها و سبزیجات می تواند سلامت کلی شما را بهبود بخشد.
ورزش روزانه. ورزش باعث بهبود سلامت کلی شما میشود و به شما در حفظ وزن بهبود خلق و خو خود کمک میکند. شواهدی وجود دارد که مردانی که ورزش نمی کنند سطح PSA بالاتری دارند، در حالی که مردانی که ورزش می کنندممکن است در معرض خطر کمتر ابتلا به سرطان پروستات قرار داشته باشند.
با پزشک خود در مورد افزایش خطر ابتلا به سرطان پروستات گفتگوکنید. مردان با خطر بالای سرطان پروستات ممکن است با مصرف برخی داروها این خطر را کاهش دهند.. برخی مطالعات نشان می دهد که مصرف 5 آلفا ردوکتاز، از جمله فیناستراید و دوتاستراید (آوودارت)، ممکن است خطر کلی ابتلا به سرطان پروستات را کاهش دهد. این داروها برای کنترل بزرگ شدن غده پروستات و ریزش مو در مردان مورد استفاده است.
با این حال، برخی از شواهد نشان می دهد که مردان با مصرف این داروها ممکن است دچار سرطان به شکل مهاجم تری بشوند. اگر شما در مورد خطر ابتلا به سرطان پروستات نگران هستید، با پزشک خود صحبت کنید.
منبع: www.mayoclinic.org