در این نوشته می خوانید:
تعریف:
دیدن خون در ادرار(هماچوری) می تواند باعث اضطراب شما بشود. در حالی که در بسیاری از موارد علل خوش خیم باعث خون در ادرار (هماچوری) میشود اما گاهی این امر میتواند نشان دهنده ی یک اختلال جدی باشد.
خونی که شما با چشم غیر مسلح میبینید هماچوری آشکار گفته میشود. و خونی که فقط توسط میکروسکوپ قابل مشاهده است هماچوری میکروسکوپیک خوانده میشود و زمانی یافت میشود که پزشک شما آزمایش ادرار درخواست میکند.
علائم:
بدلیل وجود سلول های قرمز خون در ادرار ،رنگ ادرار شما ممکن است صورتی ،قرمز و یا به رنگ کولا(سیاه ) باشد.ادرار قرمز معمولا دردناک نیست اما در صورتی که لخته ی خون دفع کنید ممکن است دردناک باشد.ادرار خونی اغلب بدون سایر علائم و نشانه ها میباشد.این امکان وجود دارد که خون در ادرار شما فقط در زیر میکروسکوپ(هماجوری میکروسکوپی) تشخیص داده شود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
هرگاه متوجه خون در ادرار خود شدید بلافاصله به پزشک مراجعه کنید.
برخی از داروها و بعضی غذاهای ملین، از جمله چغندر، ریواس و انواع توت ها، می توانند باعث شوند ادرار تغییر رنگ به قرمز دهد با اینحال وجود خون در ادرار متفاوت خواهد بود .
تغییر در رنگ ادرار میتواند ناشی از مواد مخدر، مواد غذایی یا ورزش باشد. اما شما نمی توانید با اطمینان ادرار قرمز یا خونی را به داروها یا ورزش نسبت دهید به همین دلیل بهتر است در هر زمانی که رنگ ادرار شما به رنگ خون درامد به پزشک خود مراجعه کنید.
علل:
در هماچوری کلیه و سایر قسمت های سیستم ادراری این امکان را میدهد که گلبول های قرمر وارد ادرار شوند.برخی از علل شامل:
- عفونت های دستگاه ادراری. عفونت های دستگاه ادراری اغلب هنگامی رخ میدهد که باکتری ها از طریق پیشابراه وارد بدن شما شده و در مثانه شروع به تکثیر کنند.. علائم می تواند یک نیاز مداوم به دفع ادرار، درد و سوزش ادرار و ادرار بدبو باشد. برای برخی از افراد، به خصوص افراد مسن، تنها نشانه ی بیماری ممکن است هماچوری میکروسکوپی باشد.
- عفونت کلیه . عفونت کلیه (پیلونفریت) می تواند ناشی از ورود باکتری از خون و یا ناشی از عفونت های بالارونده ی ادراری باشد. علائم و نشانه ها اغلب مشابه به عفونت مثانه است، هر چند عفونت های کلیوی بیشتر باعث درد پهلو و تب میشوند.
- سنگ مثانه و کلیه. سنگ مثانه و کلیه هم میتوانند باعث هماچوری آشکار شوند و هم میکروسکوپی.
- بزرگ شدن پروستات. غده پروستات درست در زیر مثانه قرار دارد در مردان میانسال شروع به رشد میکند. هنگامی که غده بزرگ میشود به قسمت خروجی مثانه فشار وارد می آورد و باعث مسدود کردن جریان ادرار میشود.
- بیماری های کلیه. خونریزی میکروسکوپی ادراری علامت شایع گلومرولونفریت (التهاب سیستم های فیلترینگ کلیوی) است. گلومرولونفریت ممکن است بخشی از یک بیماری سیستمیک مانند دیابت، باشد. این بیماری همچنین ناشی از عفونت های ویروسی و یا عفونت های استرپتوکوکی، بیماری عروق خونی (واسکولیت)، و مشکلات ایمنی مانند نفروپاتی IgA، ایجاد شود.
- سرطان. خونریزی قابل مشاهده ادرار ممکن است نشانه ای از سرطان پیشرفته کلیه ،مثانه و یا پروستات باشد. متاسفانه، بیمار ممکن است علائم و نشانه های سرطان را در مراحل اولیه ی سرطان که قابل درمان است نداشته باشد.
- اختلالات وراثتی و ژنتیک. کم خونی داسی شکل یک نقص ارثی هموگلوبین در گلبول های قرمز خون است و می تواند علت خون در ادرار، به هر دو نوع میکروسکوپی و آشکار باشد.هم چنین سندرم آلپورت میتواند سیستم فیلتراسیون کلیه را تحت تاثیر قرار دهد.
- آسیب به کلیه. ضربه یا آسیب های ناشی از تصادف و ورزش میتواند باعث خون در ادرار شود.
- داروها. داروی ضد سرطان سیکلوفسفامید و پنی سیلین می تواند باعث خونریزی ادراری شود. خون قابل مشاهده در ادرار میتواند ناشی از داروهای ضدانعقاد مانند آسپرین ،وارفارین و یا هپارین باشد.
- تمرین های ورزشی دشوار. اگر چه به ندرت اتفاق می افتد، و علت این امر مشخص نیست که چرا ورزش سنگین باعث ادرار خونی میشود اما ممکن است ناشی از آسیب به مثانه، کم آبی بدن و یا شکست سلول های قرمز خون باشد که بیشتر با ورزش های هوازی پایدار در ارتباط است. اگرچه هر ورزشکاری بعد از ورزش سنگین میتواند دچار ادرار خونی گردد اما اغلب دوندگان دچار این مشکل میگردند.
علت هر چه که باشد در صورت وجود خون در ادرار به پزشک خود مراجعه کنید.
سیستم ادراری زنان
سیستم ادراری مردان
عوامل خطر:
تقریبا هر کسی از جمله کودکان و نوجوانان می تواند دچار خون در ادرار شود. عواملی که با این امر مرتبط هستند.
- سن. بسیاری از مردان بالاتر از 50 سال به علت پروستات بزرگ شده دچار هماچوری گاه به گاه میشوند.
- جنسیت. بیش از نیمی از زنان حداقل سابقه ی یک بار عفونت ادراری را داشته اند که میتوند با خون در ادرار همراه باشد. هماچوری در مردان جوان بیشتر احتمال دارد ناشی از سنگ های کلیه و یا سندرم آلپورت باشد.
- عفونت اخیر.عفونت سیستم ادراری و بدنبال آن ادرار خونی میتواند در کودکان و سایر سنین رخ دهد.
- سابقه خانوادگی. شما ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به خونریزی ادراری باشید اگر سابقه خانوادگی از بیماری کلیه و یا سنگ کلیه داشته باشید.
- برخی از داروها. آسپرین، داروهای ضد درد غیر استروئیدی ضد التهابی و آنتی بیوتیک هایی نظیر پنی سیلین ریسک ادرار خونی را افزایش میدهند.
- تمرین های ورزشی دشوار. به ویژه دوندگان مسافت های طولانی مستعد ابتلا به خونریزی ادراری ناشی از ورزش هستند.
آماده شدن برای ویزیت پزشک
برای هماچوری ممکن است شما در ابتدا به پزشک خانواده ی خود مراجعه کنید و یا از همان ابتدای امر به ارولوژیست(متخصص کلیه و مجاری ادراری) بروید.در اینجا برخی اطلاعات که ممکن است به شما کمک کند را در اختیارتان قرار میدهیم.
سوالاتی که برای اختلال هماچوری می توانید از پزشکتان بپرسید
- علل احتمالی علائم من چه هستند؟
- چه نوع آزمایش هایی نیاز دارم؟ آیا این آزمایشات نیاز به آمادگی خاصی دارند؟
- آیا شرایط من موقت هستند؟
- آیا برای این مشکل درمان نیاز دارم؟
- چه درمان هایی در دسترس هستند؟
- دیگر مسائل مربوط به سلامت چه هستند. چگونه می توانم آنها را به بهترین وجه مدیریت کنم؟
- هم چنین سایر سوالاتی که که از پزشکتان دارید بپرسید.
- چه انتظاراتی از پزشک خود دارید؟
پزشک نیز ممکن است تعدادی سوال از شما بپرسد.
- آیا شما در هنگام ادرار کردن درد دارید؟
- وجود خون در ادرار شما فقط گاهی اوقات است یا تمام وقت است؟
- خون را شما فقط در ابتدای ادرار خود میبینید یا فقط در انتهای ادرار خود میبینید و یا در طول جریان ادرار کردن خون میبینید؟
- آیا شما در هنگام ادرار کردن دفع لخته دارید؟. چه اندازه و چه شکل هستند؟
- چه داروهایی مصرف می کنید؟
- آیا سیگار می کشید؟ ایا تریاک استفاده میکنید؟
- آیا تا به حال تحت پرتودرمانی بوده اید؟
آزمایشات و تشخیص
برای پیدا کردن علت خونریزی ادراری، آزمایش و آزمون های زیر نقش کلیدی بازی میکنند:
معاینه فیزیکی.
آزمایش ادرار. حتی اگر خونریزی ادرار برای اولین بار از طریق آزمایش ادرار (ادرار) کشف شده است ، شما به به یک آزمایش ادرار دیگر نیاز دارید.
آزمایشات تصویربرداری. سی تی اسکن (CT) اسکن، (IVP) عکس رنگی از کلیه ها؛ تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)وسونوگرافی.
سیستوسکوپی. در این روش پزشک با یک لوله از طریق مجرای ادراری پیشرابراه و مثانه ی شما را معاینه میکند.
گاهی اوقات، علت خونریزی ادرار ممکن است یافت نمی شود. در آن صورت، دکتر شما ممکن است پیگیری منظم را به شما توصیه کند، به خصوص اگر شما عوامل خطرسازی برای سرطان مثانه، مانند سیگار کشیدن، قرار گرفتن در معرض سموم محیطی نظیر رنگ و مواد نفتی یا سابقه پرتو درمانی داشته باشید.
درمان:
هماچوری هیچ درمان خاصی ندارد . در عوض،پزشک شما در درمان بیماری زمینه ای ایجاد کننده خونریزی تمرکز می کند. این امر شامل، مصرف آنتی بیوتیک برای عفونت ادراری، تلاش برای کوچک کردن پروستات بزرگ شده، و درمانی برای شکستن سنگ مثانه و یا سنگ کلیه.
اگر بیماری زمینه ای جدی نیست، هیچ درمانی لازم نیست.
پیشگیری:
پیشگیری برای جلوگیری از هماچوری به طور کلی امکان پذیر نیست ، هر چند شما می توانید اقداماتی برای کاهش خطر ابتلا به برخی از بیماری هایی که باعث هماچوری میشود انجام دهید. استراتژی های پیشگیری عبارتند از:
عفونت های دستگاه ادراری. برای کاهش خطر ابتلا به عفونت های دستگاه ادراری، سعی کنید مقدار زیادی مایعات بنوشید، تمیز کردن مکرر ناحیه تناسلی. اجتناب از محصولات بهداشتی زنانه که ممکن است ناحیه تناسلی تحریک گردد.از نگهداری بیش از حد ادرار در مثانه جدا پرهیز کنید.
سنگ کلیه. مایعات زیاد بنوشید. مصرف نمک پروتئین و غذاهای حاوی اگزالات مانند اسفناج و ریواس را محدود کنید.
سرطان مثانه. ترک سیگار، اجتناب از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی و نوشیدن مقدار زیادی مایعات می تواند خطر ابتلا به سرطان مثانه را کاهش دهد.
سرطان کلیه. برای کمک به جلوگیری سرطان کلیه، ترک سیگار، حفظ وزن مناسب، خوردن یک رژیم غذایی سالم، فعال ماندن و جلوگیری از قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی سمی.
منبع: www.mayoclinic.org