در این نوشته می خوانید:
9 راه برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه
پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه
سنگ کلیه، انباشت مواد معدنی سختی است که در کلیه های شما شکل می گیرد. آنها در هنگام عبور از مجرای ادراری شما سبب ایجاد درد مشقت باری می شوند. بسیاری از افراد از سنگ کلیه رنج می برند. در صورتی که شما یک سنگ کلیه داشته باشید، احتمال اینکه شما در 10 سال آینده دوباره به آن مبتلا شوید 50 درصد افزایش می یابد. هیچ روشی برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه، به ویژه اگر شما سابقه خانوادگی این بیماری را داشته باشید، وجود ندارد که بتوان با اطمینان از آن نام برد. ترکیبی از تغییرات رژیم غذایی و شیوه زندگی و همچنین برخی از داروها می تواند به کاهش خطر ابتلای شما به سنگ کلیه کمک کنند.
جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه به صورت طبیعی
ایجاد یک تغییرات و تنظیمات کوچک در رژیم و برنامه غذایی فعلی شما می تواند از تشکیل سنگ کلیه پیشگیری کند.
- هیدراته بمانید.
بهترین راه برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه، نوشیدن زیاد آب است. در صورتی که به اندازه کافی آب ننوشید، میزان خروجی ادرار شما نیز کم خواهد بود. کم بودن میزان ادرار به این معناست که ادرار شما غلیظ تر خواهد شد و احتمالاً نمک ادرار که سبب تشکیل سنگ کلیه است، کمتر حل می شود.
نوشیدن لیموناد و آب پرتقال نیز راهکار خوبی است. هر دو نوشیدنی حاوی سیترات هستند که می تواند از تشکیل سنگ کلیه جلوگیری کند.
سعی کنید روزانه در حدود هشت لیوان مایعات بنوشید، یا به حدی بنوشید که برای ایجاد دو لیتر ادرار در روز کافی باشد. در صورتی که زیاد ورزش یا تعرق می کنید، یا سابقه تشکیل سنگ کیستین دارید، مطمئنا به مایعات بیشتری در طول روز نیاز دارید.
می توانید با دیدن رنگ ادرار خود متوجه شوید که میزان مایعات دریافتی کافی بوده یا خیر، رنگ ادرار باید روشن یا زرد کمرنگ باشد. در صورتی که ادرار شما تیره است، باید مایعات بیشتری بنوشید.
- غذاهای سرشار از کلسیم بخورید.
سنگ کلیه اگزالات کلسیم، شایع ترین نوع سنگ کلیه می باشد که موجب می شود بسیاری از افراد تصور کنند که باید از خوردن کلسیم خودداری کنند. در حقیقت برعکس این موضوع درست است. رژیم های حاوی میزان کم کلسیم می توانند خطر تشکیل سنگ کلیه و پوکی استخوان را افزایش دهند.
با این وجود، مصرف مکمل های کلسیم می تواند خطر تشکیل سنگ کلیه را افزایش دهد. مصرف مکمل های کلسیم به همراه یک وعده غذایی ممکن است به کاهش خطرات ناشی از آن کمک کند.
شیر کم چرب، پنیر کم چرب و ماست کم چرب همگی گزینه های غذایی مناسب و سرشار از کلسیم هستند.
- سدیم کمتری بخورید.
رژیم غذایی شامل میزان زیاد نمک خطر ابتلا به سنگ کلیه کلسیمی را افزایش می دهد. وجود نمک زیاد در ادرار مانع از جذب مجدد کلسیم از ادرار به خون می شود. این سبب بالا رفتن میزان کلسیم ادرار می شود که ممکن است منجر به تشکیل سنگ کلیه شود.
خوردن نمک کمتر به پایین نگه داشتن سطح کلسیم ادرار کمک می کند. هرچه سطح کلسیم ادرار کمتر باشد، خطر ابتلا به سنگ کلیه نیز کمتر می شود.
برای کم کردن مصرف سدیم، با دقت برچسب های مواد غذایی را بخوانید.
غذاهایی با سدیم بالا عبارتند از:
- غذاهای فرآوری شده مانند چیپس و کراکر
- سوپ های کنسروی
- سبزیجات کنسروی
- گوشت های نیمه آماده
- چاشنی ها
- غذاهای حاوی مونو سدیم گلوتامات
- غذاهای حاوی نیترات سدیم
- غذاهای حاوی بی کربنات سدیم (جوش شیرین)
از گیاهان تازه یا مخلوط چاشنی گیاهی بدون نمک، برای طعم دادن به غذاها بدون استفاده از نمک استفاده کنید.
تشکیل سنگ کلیه
- غذاهای سرشار از اگزالات کمتری بخورید.
برخی سنگ های کلیه متشکل از اگزالات هستند. اگزالات یک ترکیب طبیعی است که در غذاها یافت می شود که در ادرار با کلسیم پیوند می خورد تا سنگ کلیه را تشکیل دهند. محدود کردن مصرف غذاهای سرشار از اگزالات می تواند به جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه کمک کند.
غذاهای سرشار از اگزالات عبارتند از:
- اسفناج
- شکلات
- سیب زمینی های شیرین
- قهوه
- چغندر
- بادام زمینی
- ریواس
- محصولات سویا
- سبوس گندم
اگزالات و کلسیم پیش از رسیدن به کلیه ها در دستگاه گوارش به یکدیگر وصل می شوند، بنابراین در صورت خوردن همزمان غذاهای سرشار از اگزالات و غذاهای غنی از کلسیم، تشکیل سنگ کلیه سخت تر می شود.
- پروتئین حیوانی کمتری بخورید.
غذاهای سرشار از پروتئین حیوانی، اسیدی هستند و ممکن است موجب افزایش اسید ادرار شوند. بالا بودن میزان اسید ادرار می تواند منجر به ایجاد سنگ کلیه اسید اوریک و سنگ کلیه اگزالات کلسیم شود.
شما باید سعی کنید موارد زیر را محدود کنید یا از مصرف آنها اجتناب کنید:
- گوشت گاو
- مرغ
- ماهی
- گوشت خوک
- از مصرف مکمل های ویتامین C دوری کنید.
مصرف مکمل ویتامین C (اسید اسکوربیک) به ویژه در آقایان می تواند سبب تشکیل سنگ کلیه شود.
طبق یک مطالعه معتبر صورت گرفته در سال 2013، در آقایانی که مقدار زیادی مکمل ویتامین C مصرف کرده اند، خطر تشکیل سنگ کلیه دو برابر شده است. البته محققان معتقدند که ویتامین C موجود در مواد غذایی خطر مشابهی را به دنبال ندارد.
- داروهای گیاهی مصرف کنید.
Chanca Piedra، یک داروی محبوب گیاهی برای رفع سنگ کلیه است که همچنین به عنوان “سنگ شکن” نیز شناخته می شود. افراد بر این باورند که این گیاه به جلوگیری از تشکیل سنگ های اگزالات کلسیم کمک می کند. همچنین معتقدند که مصرف این گیاه، اندازه سنگ های موجود را نیز کاهش می دهد.
از داروهای گیاهی با احتیاط استفاده کنید. در مورد فواید علمی پیشگیری یا درمان سنگ کلیه آنها هنوز به صورت کامل تحقیق نشده است، بنابراین میزان دوز مصرفی آنها نیز همچنان ناشناخته است.
نحوه جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه با دارو
در برخی موارد، ممکن است تنها ایجاد تغییراتی در رژیم های غذایی شما برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه کافی نباشد. اگر کلیه شما به صورت مکرر سنگ می سازد، با پزشک خود درباره نقش دارو در برنامه پیشگیری از تشکیل سنگ کلیه صحبت کنید.
تشکیل سنگ کلیه
- در مورد داروهایی که در حال حاضر مصرف می کنید با پزشک خود صحبت کنید.
مصرف برخی از نسخه های خاص یا داروهای بدون نسخه می تواند منجر به تشکیل سنگ کلیه شود.
برخی از این داروها شامل موارد زیر می شوند:
- داروهای ضد احتقان
- دیورتیک ها
- مهارکننده های پروتئاز
- ضد تشنج
- استروئیدها
- داروهای شیمی درمانی
- داروهای ادراری
هرچه مدت زمان طولانی تری این داروها را مصرف کنید، احتمال ابتلا به سنگ کلیه نیز بیشتر می شود. اگر هر کدام از این داروها را مصرف می کنید، در مورد سایر گزینه های دارویی با پزشک خود مشورت کنید. شما نباید مصرف هیچ داروی تجویز شده را بدون تایید پزشک متوقف کنید.
- در مورد داروهای پیشگیری با پزشک خود صحبت کنید.
اگر مستعد ابتلا به نوع خاصی از سنگ کلیه هستید، داروهای خاص می توانند به کنترل میزان مواد موجود در ادرار کمک کنند. نوع داروی تجویز شده به نوع سنگ هایی که معمولاً کلیه شما می سازد بستگی دارد.
برای مثال:
- در صورت ابتلا به سنگ های کلیه کلسیم، یک دیورتیک تیازیدی یا فسفات می تواند مفید باشد.
- در صورت ابتلا به سنگ های کلیه اسید اوریک، آلوپورینول (Zyloprim) می تواند به کاهش سطح اسید اوریک در خون یا ادرار شما کمک کند.
- در صورت ابتلا به سنگ های کلیه استروویت، ممکن است مصرف طولانی مدت آنتی بیوتیک ها برای کمک به کاهش میزان باکتری های موجود در ادرار توصیه شود.
- در صورت ابتلا به سنگ های کلیه سیستین، کاپوتن (کاپتوپریل) می تواند به کاهش سطح سیستین در ادرار شما کمک کند.
سنگ کلیه یک مشکل پزشکی شایع است. هیچ تضمینی برای موثر بودن روش های پیشگیری وجود ندارد، اما این روش ها می توانند خطر ابتلای شما را کاهش دهند. بهترین شرط برای جلوگیری از تشکیل سنگ کلیه، هیدراته ماندن و ایجاد برخی تغییرات در رژیم های غذایی است.
در صورتی که شرایطی از قبیل بیماری التهابی روده، عفونت مداوم مجاری ادراری یا چاقی دارید که احتمال ابتلا به سنگ کلیه را افزایش می دهد، با پزشک خود در مورد راه های مدیریت آن به منظور کاهش خطر تشکیل سنگ کلیه صحبت کنید.
اگر در گذشته نیز سنگ کلیه داشته اید، از پزشک خود بخواهید که آن را آزمایش کند. هنگامی که شما بدانید چه نوع سنگی را کلیه شما ساخته است، می توانید برای جلوگیری از شکل گیری مجدد آن، اقدامات هدفمندی را انجام دهید.