آیا نارسایی کلیه باعث ابتلا به فشار خون می‌ شود؟

کلیه‌ها دو عضو لوبیا شکل در دو طرف بدن هستند که هر کدام از میلیون‌ها نفرون تشکیل شده‌اند. نفرون‌ها وظیفه دفع مواد زائد و سموم از بدن را برعهده دارند و بین آب و الکترولیت‌ها تعادل برقرار می‌کنند. در صورت ایجاد اختلال در عملکرد نفرون‌ها راندمان کلیه کاهش می‌یابد. نارسایی کلیه زمانی اتفاق می‌افتد که این عملکرد تا 15 درصد از حد طبیعی خود پایین‌تر باشد. این عارضه ممکن است به‌دلیل بیماری در قسمتی از بدن یا وجود مشکلاتی در بافت یا ساختار کلیه رخ دهد. باتوجه به  نقشی حیاتی کلیه در بدن، درمان نارسایی کلیه از اهمیت بالایی برخوردار است. فشار خون بالا یکی از دلایل ابتلای افراد به بیماری نارسایی کلیه است؛ اما «آیا نارسایی کلیه باعث ابتلا به فشار خون می‌شود؟». برای پاسخ به این سؤال باید عواقب نارسایی کلیه را مورد بررسی قرار داد.

علل بروز نارسایی کلیه

بیماری نارسایی کلیه می‎تواند در نتیجه شرایط یا علل مختلفی بروز یابد. این بیماری ممکن است در اثر بیماری‌های خاصی اتفاق افتد، در نتیجه برخی از افراد بیشتر در معرض ابتلا به نارسایی کلیه قرار دارند. همچنین دلایلی نیز در ایجاد این بیماری دخیل هستند که عبارتند از:

• اختلال در جریان خون: برخی از بیماری‌ها مانند نارسایی‌های قلبی، کم آبی بدن، سوختگی، عفونت‌های شدید، فشار خون بالا، حملات قلبی، نارسایی یا زخم کبدی سبب کاهش جریان خون در کلیه‎ها می‌شوند.
• مشکلات دفع ادرار: زمانی که بدن بیمار نتواند ادرار را دفع کند سمومی ایجاد می‌شوند که به کلیه‌ها فشار وارد می‌آورند. برخی از بیماری‌ها مانند سرطان پروستات، سرطان روده بزرگ، سرطان مثانه، سرطان پیشرفته لگن، سنگ کلیه و وجود لخته خون در دستگاه ادراری مجاری ادرار را مسدود و مشکل دفع ادرار را به‌دنبال دارد.
• عواملی که بر بافت کلیه اثرگذار هستند: آسیب به بافت کلیه در اثر تصادف، ضربه مستقیم یا عمل جراحی و همچنین مصرف داروهای ضدالتهاب، آسپرین، ایبوپروفن، ادویل، موترین IB و ناپروکسن ممکن خواهد بود. همچنین این عارضه در صورت مصرف داروهای مربوط به شیمی درمانی، داروها و رنگ‌های تزریقی در آزمایش‌های تصویربرداری، برخی از آنتی ‌بیوتیک‌ها، داروهای درمان پوکی استخوان و مصرف بیش ‌از حد کلسیم اتفاق می‌افتد.
• قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین و ایجاد مسمومیت
• دیابت کنترل نشده
• ابتلا به بیماری لوپوس (خودایمنی): بیماری لوپوس سبب التهاب بسیاری از اندام‌ها می‌گردد.
• مصرف مواد مخدر و نوشیدنی‌های الکلی
• واسکولیت (التهاب رگ‌های خونی)
• گلومرولونفریت (التهاب رگ‌های خونی کوچک کلیه)
• وجود لخته خون داخل یا اطراف کلیه
• ابتلا به سرطان سلول‎های پلاسما و مغز استخوان
• سندروم اورمیک همولیتیک: این بیماری شامل تجزیه گلبول‌های قرمز به‌دنبال عفونت باکتریایی روده ایجاد می‌گردد.
• واکنش‌های آلرژیک شدید مانند آنافیلاکسی
• رسوب کلسترول: این عارضه سبب مسدودسازی جریان خون در کلیه‌ها می‌گردد.

علائم نارسایی کلیه

بالا بودن فشار خون اغلب به‌صورت خاموش باقی می‌ماند تا زمانی که در آزمایشات یا معاینات پزشکی مورد توجه قرار گیرد. در برخی موارد این مشکل زمانی آشکار می‌شود که بدن بیمار به داروهای ضد فشار خون پاسخ ندهد. پیشرفت فشار خون کلیوی و کاهش قابل توجه خریان خون در کلیه‌ها، نشانه‌ها و علائم آشکاری به همراه دارد که عبارتند از:

• خستگی مزمن و ضعف
• سردرد یا گیجی
• تنگی نفس، درد در قفسه سینه یا ضربان قلب نامنظم
• وجود خون در ادرار
• حالت تهوع
• خونریزی از بینی
• دوبینی یا تاری دید
• کاهش دفع ادرار
• صدای زنگ‌دار در گوش
• پف زیر چشم
• ورم در پاها و زانوها به دلیل احتباس مایعات

به‌طورکلی در بیشتر مواقع فشار خون کلیوی علائمی از خود بروز نمی‌دهد تا زمانی که بیماری پیشرفته شود. براساس CDC، 90 درصد از جمعیتی که به بیماری‌های مزمن کلیوی مبتلا هستند از وضعیت بیماری خود کاملاً بی اطلاع هستند.

نارسایی کلیه و فشار خون بالا

کلیه‌ها نقش مهم و کلیدی در حفظ طبیعی فشار خون دارند. از طرفی فشار خون بر سلامت کلیه‌ها اثرگذار است. فشار خون بالا یا هیپرتانسیون سبب آسیب‌ دیدن کلیه‌ها می‌گردد. زمانی که کلیه‌ها عملکرد درستی نداشته باشند، با ترشح برخی از هورمون‌ها و احتباس آب و نمک در بدن، فشار خون بالا می‌رود. آسیب‌های کلیوی و فشار خون بالا در ابتدا ممکن است هیچ علائمی را به ‌همراه نداشته و بیمار از وجود آن بی‌خبر باشد. در این مواقع تنها پزشک تحت انجام آزمایشات و معاینات پزشکی متوجه وجود بیماری می‌شود.

بنابراین نارسایی کلیه و فشار خون بالا دو بیماری هستند که وجود هر کدام دیگری را تشدید خواهد کرد. در صورت عدم کنترل فشار خون بالا، نارسایی کلیه بروز می‌یابد و نارسایی کلیه سبب بالا رفتن فشار خون بیمار می‌گردد؛ در حدی که کلیه‌ها به ‌سرعت از کار می‌افتند و بیمار را ناچار به انجام دیالیز یا پیوند کلیه می‌کند.

فشار خون کلیوی

همان‌طور که بیان شد، نارسایی کلیه سبب بالا رفتن فشار خون می‌گردد؛ فشار خون کلیوی اصطلاحی است که پزشکان در زمان بالا رفتن فشار خون در اثر باریک شدن رگ‌های خونی کلیه به‌کار می‌برند. در بیماران مبتلا به نارسایی کلیه، بالا رفتن فشار خون نشان‌دهنده پیشرفت بیماری کلیه در آن‌ها بوده که نیاز به درمان فوری دارد. کلیه‌ها مسئولیت حفظ سطح مایعات در بدن را برعهده دارند و با این کار به تنظیم فشار خون کمک فراوانی می‎نمایند.

تنگی رگ‌ها در کلیه‌ها جریان خون را کاهش داده و کلیه‌ها به این عارضه واکنش نشان می‌دهند. در این شرایط کلیه‎ها به‌دلیل کم آبی بدن هورمونی به نام رنین را ترشح می‌کنند که سبب افزایش سطح سدیم در خون می‌شود. همین مسئله سبب حفظ آب در بدن و بالا رفتن فشار خون می‌گردد. تنگی رگ‌های کلیه بیشتر در اثر تصلب شرایین ایجاد خواهد شد.

دلایل بروز فشار خون کلیوی

فشار خون کلیوی معمولاً افراد بالای 65 سال را بیشتر تحت تأثیر قرار می‌دهد. البته این عارضه و همچنین نارسایی کلیوی بیماری بوده که ممکن است در هر سنی بنابر دلایلی بروز یابد. ژنتیک یکی از مهم‌ترین دلایل ابتلا به فشار خون کلیه محسوب می‌شود؛ همچنین عوامل دیگری که سبب ایجاد این بیماری می‌گردند به شرح زیر هستند.

• دیابت
• چاقی
• کلسترول بالا
• فشار خون بالا
• مصرف دخانیات
• عدم تحرک
• مصرف غذاهای چرب