همه راز و رمز های نگفته در مورد تنگی مجرای ادراری کودکان

تنگی مجاری ادراری کودکان زمانی رخ میدهد که زخم (اسکار) یا ضربه باعث جراحت و تنگی پیشابراه شود. این تنگی  می تواند خروج جریان ادرار از مثانه را محدود کند و باعث رخداد انواع مشکلات پزشکی از جمله التهاب یا عفونت در دستگاه ادراری شود. تنگی مجرای ادراری بیشتر در آقایان اتفاق افتاده و می تواند در محل های مختلفی از نوک مجرا گرفته تا مثانه فرد را شامل شود.

به منظور خارج نمودن ادرار از مثانه لوله ای با قطر طبیعی در آن جا قرار گرفته است. در صورتی که قطر مجرای ادراری از اندازه طبیعی و نرمال خود یعنی حدود ۶ الی ۱۰ میلی متر کمتر شود گرفتگی مجرای ادرار رخ داده است. حال باید بگوییم که تنگی نوک آلت تناسلی علل مختلفی دارد. در مقاله قصد داریم علائم تنگی مجرای ادرار و دلایل ابتلا به آن و روش های درمان آن بیشتر صحبت کنیم. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید تا اطلاعات مفیدی عاید حالتان شود.

علت ایجاد بافت اسکار و زخم که باعث تنگی مجرای ادراری میشود عبارتند از:

• آسیب بافتی ناشی از استفاده از آندوسکوپ برای مشاهده ساختارهای دستگاه ادراری از طریق مجرای ادراری
• استفاده متناوب یا طولانی مدت از یک کاتتر برای تخلیه مثانه (سوند ادراری)
• آسیب مستقیم به مجرای ادراری یا لگن، مانند شکستگی لگن
• پروستات بزرگ شده یا جراحی قبلی برای حذف یا کوچک کردن پروستات بزرگ شده
• سرطان مجرای خروجی مثانه یا پروستات
• عفونت های مقاربتی

تنگی مجرای ادرار در مردان شایع تر از زنان است، زیرا مردان مجرای ادراری طولانی تری دارند.

علائم و نشانه های تنگی مجرای ادرار عبارتند از:

• کاهش از سرعت جریان ادرار که به طور ناگهانی یا به تدریج می تواند رخ دهد
• ادرار کردن بصورت قطره قطره یا نشت ادرار
• سختی در ادرار کردن، زور زدن و یا درد هنگام ادرار
• احساس فوریت در ادرار  و یا تکرر ادرار
• خروج خون و یا ترشحات از آلت تناسلی
• درد در لگن یا قسمت تحتانی شکم

یکی از اصلی ترین نشانه های و علائم تنگی مجرای ادراری در کودکان، سوزش در هنگام ادرار کردن است که چون کودک در اکثر مواقع با این مشکل مواجه بوده، لذا ممکن است آن را امری طبیعی تلقی کرده و در نتیجه از مطرح کردن این مشکل با خانواده خودداری کند. بنابراین احتمال مراجعه به اورولوژیست بسیار اندک بوده و کودک مجبور است این مشکل را تحمل نماید. در این مواقع وجود یک قطره خون در لباس زیر کودک که معمولا از انتهای ادرار کردن او باقی می ماند می تواند نشانه ای برای والدین به منظور اقدام برای درمان توسط متخصص اورولوژی باشد.

مشکل دیگری که کودکان دچار تنگی مجرای ادراری معمولا با آن دست و پنچه نرم میکنند شب ادراری است. در این صورت با رفع این مشکل به احتمال بسیار زیاد مشکل شب ادراری کودک بدون مداخلات دارویی به طور کامل برطرف می شود. در مورد این کودکان معمولا متخصص اورولوژی سونوگرافی را پیشنهاد می کند تا بتواند به صورت دقیق تر نشانه های مختلف را بررسی نماید. در پاره ای از موارد وجود کمی ادرار در خون، افزایش ضخامت مثانه و همچنین کامل تخلیه نشدن مثانه از ادرار می تواند از دیگر نشانه های جدی تنگی مجرای ادراری در کودکان باشد که توسط متخصص تشخیص داده می شود.

همان طور که ذکر شد افرادی که با تنگی مجرای ادرار روبه رو می شوند قطعاً نشانه هایی در بدنشان ظاهر می شود که نشان دهنده ابتلا به عارضه تنگی مجرای ادراری می باشد. به عنوان مثال اگر فردی ادرارش به صورت دو شاخه ای یا چند شاخه ای خارج شود احتمال گرفتگی مجرای ادرار وی بالا می باشد. اگر با اینکه احساس می کنید نیاز به تخلیه ادرار دارید و به هنگام تخلیه ادرار زور می زنید، می تواند نشانه ای از ابتلا به عارضه تنگی مجرای ادراری باشد. اگر ادرار شما به طور مکرر با فشار بسیار کمی از ناحیه تناسلی تان خارج می شود، احتمال گرفتگی مجرای ادراری بالا می رود. تکرر ادرار به صورت مداوم یا بی اختیاری ادراری می توانند از علائم ابتلا به عارضه گرفتگی مجرای ادراری باشد. در برخی مواقع دیده شده است ادرار افراد مبتلا به این عارضه به صورت قطره ای و با زور زدن زیاد و همراه با درد خارج می شود. در این‌ گونه افراد معمولاً ادرار به صورت کامل از مثانه خارج نمی شود و در واقع ادرار درون مثانه محبوس می شود. جالب است بدانید در برخی موارد افراد مبتلا از عفونت های مکرر ادراری رنج می برند و این نشانه ای از ابتلا به بیماری تنگی مجرای ادراری می باشد. گاهی اوقات دیده شده است که در محل بیضه ها عفونت و آبسه تشکیل شده است که این موضوع می تواند بسیار خطرناک باشد.

منظور از تنگی نوک مجرای ادراری  چیست؟

برای تشخیص عارضه تنگی مجرای ادراری لازم است که به اورولوژیست مراجعه کرده و با معاینات وی این موضوع مورد بررسی و تحلیل قرار بگیرد. در این زمینه تجربه و دانش متخصص اورولوژی می تواند تاثیر زیادی در تشخیص سریع تنگی مجرای ادراری داشته باشد. بیشتر افرادی که با این مشکل مواجه هستند کودکانی هستند که ختنه شده اند و این عارضه ممکن است یکی از مشکلات و عوارض ختنه نوزادی باشد. علائم گوناگونی در تشخیص این مشکل می تواند راهگشا باشد که از آن جمله می توان به پرش ادرار کودک اشاره کرد. همچنین تعدادی از کودکان در هنگام ادرار کردن دچار سوزش ادراری شدیدی شده و حتی ممکن است ادرار کردن آن ها با یک یا دو قطره خون همراه باشد. این درد در تعدادی از کودکان به حدی است که آن ها تلاش میکنند دائما ادرار کردن خود را به تعویق بیندازند و از آن فراری هستند.

آیا تنگی مجرای ادراری کودکان موضوع خطرناکی است؟

تنگی مجاری ادراری در کودکان می تواند علائم و نشانه های مختلفی داشته باشد و این مسئله اگر در قسمت نوک مجاری ادراری رخ دهد یکی از بیماری های رایج و شایع کودکان است که با نظر اورولوژیست می تواند تحت درمان قرار بگیرد. در ادامه این مطلب با ما همراه باشید که به صورت کامل به ابهامات شما در رابطه با تنگی مجرای ادراری در کودکان پاسخ دهیم.

برای درمان تنگی مجرای ادراری در کودکان چه راهکارهایی وجود دارد؟

برای درمان تنگی مجرای ادراری در کودکان لازم است که از روش های بی حسی موضعی بهره گرفته شود که برای این منظور معمولا در سنین بالای 5 یا 6 سال و یا سنین زیر یک سالگی، نیاز است که نوک مجرا توسط متخصص بی حس شده و فرآیند جراحی توسط وی انجام گیرد.

جراحی و درمان تنگی مجاری ادراری در کودکان در زمانی حدود 10 تا 15 دقیقه قابل انجام بوده و نوک مجرا توسط متخصص اورولوژی باز شده و مشکلات کودک از قبیل سوزش ادراری، شب ادراری، خون در ادرار و کامل تخلیه نشدن مثانه وی از ادرار به طور کامل برطرف می گردد.

این نکته نیز حائز اهمیت است که بهتر است ختنه کودکان توسط اورولوژیست ماهر و باتجربه صورت گیرد. زیرا انجام غیر اصولی این فرآیند میتواند یکی از اصلی ترین علل تنگی مجاری ادراری در کودکان محسوب شود و مشکلات مختلفی را برای کودک ایجاد نماید.

لازم است بدانید درمان تنگی مجرای ادرار در افراد در هر مرحله ای که باشد به هیچ عنوان با دارو رفع نخواهد شد. در واقع بیماران مبتلا به گرفتگی مجرای ادرار ملزم به انجام عمل های جراحی باز و یا بسته هستند. درمان تنگی مجرای ادرار با لیزر یا همان جراحی، روش درمانی اندوسکوپیک و روش های جراحی باز یا آناستوموتیک نیز از روش های درمان تنگی مجرای ادرار به شمار می روند.

درمان تنگی مجرای ادرار با لیزر

به منظور بهره گیری از چنین روش درمانی می توان بیمار را بیهوش کرد یا اینکه بی حسی موضعی یا تزریقی بر روی آن انجام داد. پس از آن لازم است باریکه لیزر که طول موجی به اندازه ۸۰۵ نانومتر دارد را توسط فیبر کوارتز به داخل مجرا هدایت کنند. فیبرهایی محکم که به راحتی می توانند وارد مجرای ادرار افراد شوند، از طریق کانال سیستوسکوپ ها وارد بدن فرد می شوند. بهره گیری از این فرآیند کمی دشوارتر و پیچیده است اما می توان از آن انتظار نتیجه ای مطلوب داشت.

درمان تنگی مجرای ادرار به کمک روش اندوسکوپیک

این روش درمانی نیز شامل انواع مختلفی از درمانها می باشد. یکی از آن ها بریدن محل انسداد و گرفتگی مجاری ادراری می باشد. در علم پزشکی به چنین روش درمانی اورتروتومی داخلی گویند. در این روش درمانی پزشک معالج قبل از انجام عمل حتماً داروهای آنتی بیوتیک را برای بیمار خود تجویز خواهد کرد. معمولا پزشکان به این امید از این نوع روش درمانی کمک می گیرند که تلیوم رشد کند و با رشد خود از بروز اتصال یا گرفتگی در مجاری ادراری ممانعت کند.

در انجام این روش درمانی ملاحظاتی لازم است انجام شود. به عنوان مثال نباید بیش از حد محل مسدود شده را برش داد زیرا این عامل می تواند سبب کوتاه شدن یا منحرف شدن آلت خواهد شد. در برخی مواقع دیده شده است که پزشکان متخصص ترجیح می دهند استنت های مجرا را برای بیماران خود تجویز کنند. این استنت می تواند دائمی یا موقت باشد که در صورت دائمی بودم باید آن را از جنس تیتانیوم یا استیل تهیه کرد. دلیل این امر این است که استیل و تیتانیوم معمولا هیچ گونه حساسیتی در بدن ایجاد نمی کنند و با بدن سایر افراد سازگار هستند. لازم به ذکر است بهره گیری از استنت برای بیمارانی که فیبروز زیادی دارند یا در سن جوانی سیر می کنند به هیچ عنوان توصیه نمی شود.

درمان خانگی تنگی مجرای ادرار

برخی از افراد معتقد هستند که داروهای گیاهی و روش های خانگی می تواند به درمان عارضه تنگی مجرای ادرار کمک کند. این در صورتی است که بسیاری از متخصصان اورولوژی معتقد هستند که روش درمانی جز انجام عمل های جراحی برای درمان این عارضه وجود ندارد. حتی داروهای شیمیایی نیز در ضعیف ترین حالت ممکن بیماری نمی تواند این بیماری را رفع کند. برای درک این موضوع بهتر است مثالی خدمتتان عرض کنیم. اگر استخوان دست یا پای شما شکسته باشد می توان آن را به کمک دارو جا انداخت و به شکل اولیه خود برگرداند؟ قطعاً پاسخ منفی است و بیمارانی که از شکستگی استخوان ها رنج می برند باید توسط متخصصان جراحی شوند. تنگی مجاری ادراری هم همین طور است. در صورتی که کودک شما به این عارضه مبتلا شده باشد هیچ راه درمانی خانگی وجود ندارد.

درمان تنگی مجرای ادرار نوزاد پسر

یکی از علل تنگی نوک مجرا (مه آ) در پسرها و نوزادان ختنه کردن آن ها می باشد. تنگی نوک مجرا (مه اتوس) در پسران نیز می تواند از علل ختنه در نوزادی آن ها باشد. تقریباً از هر ۱۰۰ نوزاد پسر، ۱۰ نفر توسط ختنه به عارضه مه اتوس مبتلا می شوند. جالب است بدانید کودکانی که ختنه نشده اند کمتر از سایرین به عارضه گرفتگی مجرای ادرار مبتلا می شوند. معمولا والدین تا زمانی که شروع به آموزش توالت رفتن کودکان نکنند متوجه بیماری گرفتگی مجاری ادرار فرزندشان نخواهند شد. معمولا متخصصان از روش درمانی مه آتوتومی برای این مشکل استفاده میکنند. به دنبال انجام مه آتوتومی، پزشک معالج کودک را بیهوش یا بی حس می کند و پس از آن که رفع انسداد کرد اقدام به بخیه زدن به کمک نخ های جذبی خواهد کرد. گاهی اوقات پس از عمل جراحی کودک به سوزش ادرار مبتلا می شود. در این هنگام بهترین کار این است که کودک را درون وان آب گرم قرار دهید. البته مصرف بیش از حد مایعات نیز می تواند سوزش و عوارض دیگر را کاهش دهد. در اکثر موارد پزشکان متخصص اورولوژی پس از انجام ختنه پمادی جهت چرب نمودن نوک آلت تناسلی تجویز خواهند کرد. با استفاده از این پماد می توان از خشکی و به دنبال آن از سوزش نوک آلت تناسلی جلوگیری کرد. در این زمان لازم است مادر تعداد دفعات شیردهی به نوزاد خود را افزایش دهد. بدین وسیله می توان از سوزش ادرار کودک جلوگیری کرد.

عمل تنگی مجرای ادرار در کودکان

برای انجام عمل گرفتگی مجرای ادرار در کودکان بهتر است به جای بیهوشی از بی حسی موضعی استفاده شود. بدین منظور بر روی نوک آلت تناسلی کودکان مقدار کمی بی حسی مالیده می شود و سپس عمل جراحی انجام خواهد شد. سن مناسب جهت انجام عمل قبل از یک سالگی یا در سنین بالای شش سال می باشد. انجام این فرآیند کمتر از نیم ساعت طول خواهد کشید. با انجام این عمل و گذراندن دوره نقاهت کودک شما دیگر از عارضه هایی مانند سوزش ادرار، تکرر ادرار و یا خون در ادرار و… برخوردار نخواهد بود.

مراقبت بعد از عمل تنگی مجرای ادرار کودکان

در ابتدا جهت کاهش نگرانی و استرس شما باید بگوییم که معمولا پس از گذشت چند روز کودک شما خونریزی های کمی بر روی لباس زیرشان دیده خواهد شد. احساس سوزش به خصوص به هنگام دفع ادرار نیز ممکن است برای کودک شما رخ دهد. بهتر است در این زمان کودک خود را از استراحت منع نکنید و فضایی آرام برای او مهیا کنید. مصرف مایعات به خصوص آب آشامیدنی می تواند در کاهش سوزش پس از عمل به کودک شما کمک کند. همان طوری که در مطالب فوق گفتیم بهتر است به هنگام احساس سوزش کودک را درون وان آب گرم قرار دهید تا از سوزش ایجاد شده کم شود.

اگر کودک شما بیش از یک الی سه روز خونریزی داشت باید در اسرع وقت نزد متخصص اطفال یا متخصص اورولوژی بروید‌ تا علت را جویا شوید. به مدت ۲۱ روز باید نوک آلت تناسلی و پوسته های آن را جدا کنید و بر روی آن پماد هیدروکورتیزون بمالید. استفاده از پوشک خشک و تمیز برای نوزادان نیز توصیه می شود. رعایت بهداشت اصولی ناحیه تناسلی فرزندتان از اهمیت ویژه ای برخوردار است. در صورت امکان بهتر است فرد عمل کرده روزانه چند قدم بدون فشار خاصی راه برود. در صورتی که پزشک معالج برای بیمار دارویی تجویز کرده باشد باید داروها به موقع و منظم مصرف شود.

علائم تنگی مجرای ادرار بعد از ختنه

بسیاری از نوزادان پس از انجام ختنه ممکن است به گرفتگی مجرای ادرار مبتلا شوند. اگر در ابتدا مسیر ادرار کودک شما مستقیم بوده است اما پس از ختنه کردن منجر به کج شدن مسیر ادرار یا دو شاخه شدن ادرار شده است، می تواند از نشانه های ابتلا به این بیماری باشد. بروز درد به هنگام خروج ادرار، بی اختیاری ادراری، مشاهده خون در انتهای ادرار و… از علائم ابتلا به بیماری تنگی مجرای ادراری می باشد. جهت جلوگیری از بروز این عارضه در بدن افراد بهتر است فرآیند ختنه کردن آن ها را نزد متخصص اورولوژی متبحر و کاربلدی انجام دهید.

تنگی مجرای ادرار و معافیت سربازی

همه ما می دانیم که پسران بالای ۱۸ سال با داشتن شرایطی غیر عادی از سربازی رفتن معاف می شوند. اگر فردی از تنگی مجرای ادراری رنج ببرد قطعاً طبق قوانین نظام وظیفه معافیت سربازی شامل حال وی خواهد شد. در این راستا لازم است افراد نزد پزشک متخصص اورولوژی برود و آیین نامه معافیت پزشکی را پر کند. به منظور دریافت معافیت سربازی بهتر است از مشاوره معافیت پزشکی خدمت سربازی کمک بگیرد. باید فرد تحت عمل جراحی قرار بگیرد و در صورت عدم درمان احتمالا از رفتن به سربازی معاف خواهد شد.

آیا خانم ها نیز دچار تنگی مجرای ادراری می شوند؟

همان طور که پیش از این نیز ذکر شد، این مشکل یک عارضه شایع در بین کودکان پسر می باشد و معمولا تنگی مجاری ادراری خانم ها به ندرت اتفاق می افتد، زیرا بر خلاف آقایان، مجرای ادراری خانم ها کوتاه می باشد. البته عفونت های ادراری یا کامل تخلیه نشدن ادرار خانم ها می تواند از جمله نشانه های تنگی مجاری ادراری آن ها باشد که توسط متخصص اورولوژی باید به صورت دقیق تر مورد ارزیابی قرار بگیرد.

مراقب ها به منظور جلوگیری از مشکل تنگی مجرای ادرار در کودکان

همان طور که بیان شد ختنه کودک یکی از عواملی است که می تواند تنگی مجرای ادرار را رقم بزند. بدین منظور لازم است که در روز های آغازین که کودک ختنه شده است به طور مرتب نوک مجرای وی توسط پماد های تجویز شده توسط اورولوژیست چرب شد تا بدین صورت از سوزش آن توسط ادرار کودک جلوگیری شده و باعث خشکی مجرای ادرار وی نشود. همچنین اگر در سنین نوزادی کودک را ختنه می کنید بهتر مادر، دفعات شیر دادن به کودک خود را تا حد  امکان افزایش دهد و همچنین در روز های نخست از پوشک کردن کودک به منظور جلوگیری از التهاب خودداری شود و با همین ترفند های ساده می تواند احتمال ابتلای کودک به تنگی مجاری ادراری را کاهش داد.