ارتباط دیابت و بیماری کلیه

انسان برای تامین انرژی نیاز به مصرف مواد غذایی سالم دارد. مواد غذایی که افراد استفاده می‌کنند، در بدن تبدیل به قند شده تا انرژی مورد نیاز بدن تامین شود؛ اما اگر گلوکز تجزیه نگردد و در جریان خون باقی بماند، منجر به بروز بیماری دیابت خواهد شد. چنانچه قند خون افزایش یابد، کلیه‎‌ها به سختی می‌توانند کار فیلتر یا تسویه را انجام دهند. به همین دلیل اگر دیابت خود را کنترل نکنید؛ به مرور زمان کلیه‌های شما دچار آسیب شده و پروتئین آلبومین وارد ادرار شما می‌شود. در این مقاله به ارتباط میان بیماری دیابت و بیماری کلیه خواهیم پرداخت؛ پس با ما همراه باشید.

علت بیماری دیابت

بیماری دیابت زمانی رخ می‌دهد که هورمون انسولین به‌درستی در بدن کار نکند. هورمون انسلوین توسط لوزالمعده ترشح می‌گردد؛ به همین دلیل اگر پانکراس دچار مشکل شود، هورمون انسلوین دیگر ترشح نخواهد شد. از جمله عوامل مهمی که سبب می‌گردند تا فرد به دیابت ابتلا پیدا نکند، می‌توان به موارد زیر اشاره کرد.

• عدم تحرک یا ورزش
• چاقی مفرط و وجود چربی‌های اضافه
• عوامل ژنتیکی

سبک نادرست زندگی و مواد مصرفی روزانه

انواع دیابت از نظر پزشکی

بیماری دیابت به‌طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شود که دیابت نوع یک و دیابت نوع دو نام دارند. دیابت نوع یک در اکثر مواقع در کودکان رخ می‌دهد؛ به همین دلیل به آن دیابت خردسالی نیز می‌گویند. در این نوع بیماری غده پانکرانس به‌درستی هورمون انسولین را ترشح نکرده و فرد می‌بایست از بدو تولد تا پایان زندگی خود از انسولین استفاده کند.

شایع‌ترین دیابت مربوط به نوع دو می‌شود که معمولا در افراد بالای 40 سال به وجود می‌آید. در این نوع بیماری، لوزالمعده به‌طور صحیح هورمون انسولین را ترشح می‌کند؛ اما بدن نمی‌تواند به‌درستی از آن استفاده نماید. برای درمان نوع دوم دیابت می‌توانید سبک تغذیه و ورزش خود را اصلاح کرده و تغییراتی را در آن‌ها به وجود آورید.

عوارض بیماری دیابت

از شایع‌ترین عوارض بیماری دیابت در طولانی مدت، می‌توان به بیماری‌های کلیه اشاره کرد. بیماری که بر اثر دیابت به وجود می‌آید، نفروپاتی دیابتی نام داشته که در صورت عدم درمان در زمان مناسب، می‌تواند باعث مرگ بیمار شود. دیابت عامل اصلی بیماری کلیه در مرحله آخر نارسایی کلیه بوده که بدترین و پیشرفته‌ترین مرحله بیماری کلیه به حساب می‌آید. زمانی که سطح قند خون افزایش می‌یابد، به بالا رفتن برخی از مواد شیمیایی در کلیه‌ها منجر شده که همین امر نشت برخی از گلومرول‌ها در کلیه را به‌دنبال خواهد داشت.

در برخی از مواقع قند خون بالا، سبب پیوند پروتئین‌های گلومرول شده که همین امر باعث به وجود آمدن زخم محلی در کلیه می‌شود. این بیماری اغلب چند سال پس از بیماری دیابت برای برخی از افراد رخ خواهد داد و در صورت عدم درمان، سبب از کارافتادگی دائمی کلیه می‌گردد.

نشانه‌ های بیماری کلیوی در افراد دیابتی

به‌طور کلی بیماری‌های کلیوی در مراحل اولیه علائم به‌خصوصی ندارند؛ مخصوصاً اگر فرد دیابتی تنها به بیماری میکروآلبومینوری مبتلا شده باشد. زمانی علائم بیماری کلیه آغاز می‌گردند که بیماری پیشرفت زیادی داشته باشد. معمولا علائم بیماری کلیه در مراحل اولیه خود در افراد دیابتی شامل خستگی مفرط، خواب آلودگی و… می‌شود؛ اما اگر بیماری پیشرفت کرده، بیمار با علائمی چون کاهش وزن، رنگ پریدگی، پف دور چشم، گرفتگی عضلات، کاهش اشتها، دفع ادرار سریع، خشکی پوست و… روبه‌رو خواهد شد.

چه عواملی باعث افزایش بیماری کلیوی در افرادی دیابتی می ‌شود؟

معمولاً ابتلای طولانی مدت به بیماری دیابت می‌تواند منجر به ابتلا به بیماری‌های کلیوی شود. اگر فرد دیابتی به‌صورت ژنتیکی به بیماری‌هایی همچون قند خون و فشار خون بالا، بیماری قلبی و نارسایی کلیه مبتلا بوده یا از استعمال دخانیات و عدم فعالیت رنج می‌برد؛ ممکن است به بیماری‌های کلیوی نیز ابتلا یابد. جهت جلوگیری از بروز چنین بیماری‌هایی بهتر است سبک زندگی و رژیم غذایی خود را تغییر دهید.

عوارض بیماری کلیوی در افراد دیابتی

شایع‌ترین بیماری کلیوی که در افراد دیابتی مشاهده می‌شود، بیماری پروتئینوری نام دارد. اگر در مرحله نخست برای درمان این بیماری اقدام نشود، می‌تواند از کارافتادگی دائمی کلیه‌ها را در پی داشته باشد؛ در این صورت فرد می‌بایست درمان دیالیز یا پیوند کلیه را برای ادامه زندگی خود انتخاب کند. همچنین بیماری فشار خون نیز سبب وخیم شدن وضعیت کلیه خواهد شد. بیماری‌های کلیه در افراد دیابتی، احتمال بروز سکته قلبی و سکته مغزی را دو برابر می‌کنند.

چگونه بیماری کلیوی دیابتی را تشخیص دهیم؟

افرادی که به بیماری دیابت مبتلا هستند، بهتر است هرچند ماه یک‌بار برای چکاب به متخصص اورولوژی مراجعه نمایند. پزشک متخصص برای چکاب وضعیت کلیه‌ها و روند بیماری دیابت، انجام آزمایش خون و ادرار را تجویز می‌کند. اگر در هر شرایطی سطح آلبومین در ادرار بالا باشد، پزشک مربوطه درخواست سنوگرافی از کلیه را داده تا علت و بیماری کلیه مشخص شود. با انجام چکاپ‌های دوره‌ای می‌توانید از سلامت کلیه‌های خود اطلاع یابید. اگر کلیه‌ها بهردرستی کار نکنند، سطح آلبومین و کراتینین در ادرار افزایش پیدا می‌کند. البته توجه داشته باشید که کراتینین خون را براساس جنسیت و سن فرد تعیین می‌نمایند.

چگونه از خطر نارسایی و بیماری های کلیه جلوگیری کنیم؟

اگر به بیماری دیابت مبتلا هستید، می‌توانید با رعایت برخی از نکات از ابتلا به بیماری‌های کلیه جلوگیری کنید. با رعایت موراد زیر، قادر خواهید بود تا در بروز بیماری‌های کلیه تاخثر ایجاد کرده یا از آن‌ها جلوگیری نمایید.

• با استفاده از دستگاه قند خون، سطح قند خون خود را به‌صورت ناشتا بررسی کنید.
• فشار خون خود را همواره کنترل نمایید.
• از مصرف داروهای ضدالتهابی و استروئیدی بدون تجویز پزشک اجتناب ورزید.
• در صورت وجود هرگونه عفونت ادراری سریعاً آن را با آنتی بیوتیک درمان نمایید.
• نوشیدن مایعات را در طول روز افزایش دهید.
• همواره برای چکاپ و بررسی کلیه‌های خود برای انجام آزمایشات کلی اقدام کنید.

سخن پایانی

بیماری دیابت به‌طور کلی به دو صورت نوع یک و نوع دو است. شایع‌ترین دیابت مربوط به نوع دو می‌شود که می‌توانید با اصلاح سبک زندگی و تغذیه آن را درمان کنید. در صورت عدم توجه به سطح قند خون و فشار خون خود، ممکن است به بیماری‌های کلیه مبتلا شوید؛ چراکه در هنگام افزایش قند خون، کلیه به‌درستی نمی‌تواند کار تسویه را انجام دهد و در نتیجه سبب نشت آلبومین به سطح ادرار خواهد شد. اگر در اسرع وقت برای درمان بیماری‌های کلیه اقدام نکنید، از کارافتادگی دائم کلیه‌ها یا حتی مرگ را به‌دنبال خواهد داشت. برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری‌ها بهتر است، که ماهانه به پزشک معالج خود مراجعه کرده و مورد چکاب کامل قرار گیرید.