تعریف:
آزمایش PSA یک آزمایش خون برای غربالگری سرطان پروستات میباشد.
این تست میزان آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) خون شما را اندازه گیری میکند. PSA پروتئینی است که توسط هر دو بافت سرطانی و غیر سرطانی پروستات تولید میشود. (پروستات غده ای در زیر مثانه ی مردان است)
PSA عمدتا در مایع منی وجود دارد وتوسط پروستات تولید میشود. مقدار کمی از PSA معمولا در خون گردش قرار دارد.
آزمایش PSA می تواند سطوح بالای PSA را که ممکن است در سرطان پروستات وجود داشته باشد تشخیص دهد. با این حال، بسیاری از شرایط دیگر، مانند بزرگ شدن پروستات و یا التهاب می تواند سطح PSA را افزایش دهد. بنابراین، تعیین اینکه علت PSA بالا چیست بسیار با اهمیت است.
دستگاه تناسلی مردانه ومحل قرار گیری پروستات در زیر مثانه
برای اینکه از PSA به عنوان غربالگری استفاده شود یا خیر مطالعات ضد و نقیض متفاوتی وجود دارد پس بنابراین در مورد اینکه چه نیزان دارای ریسک فاکتور هستید و اینکه آیا این آزمون برای شما مفید است یا خیر با پزشکتان مشورت کنید.
چرا آزمون PSA را انجام میدهیم؟
سرطان پروستات یک سرطان شایع است، و یکی از عوامل مرگ ناشی از سرطان است. تشخیص زود هنگام این سرطان ممکن است یک ابزار مهم در درمان مناسب و به موقع باشد.
در مردان مبتلا به سرطان پروستات ممکن است PSA افزایش یابد. با این حال، بسیاری از شرایط غیرسرطانی نیز می تواند سطوح PSA را افزایش دهد. آزمایش PSA می تواند سطوح بالای PSA خون را شناسایی کند، اما اطلاعات تشخیصی دقیق در مورد وضعیت پروستات ارائه نمی دهد.
آزمایش PSA تنها یک ابزار برای نشانه های اولیه سرطان پروستات است .یکی دیگر از تست های غربالگری شایع که معمولا علاوه بر آزمایش PSA انجام می شود، معاینه مقعد با انگشت است.
در این آزمایش، پزشک با انگشت آغشته به ژل پروستات شما را از داخل مقعد لمس میکند و ممکن است توده ها و نواحی غیر طبیعی را کشف کند.
نه آزمایش PSA و نه معاینه انگشتی مقعد اطلاعات کافی را برای پزشک جهت تشخیص سرطان پروستات فراهم نمیکند. نتایج غیر طبیعی در این آزمون ها ممکن است به نمونه برداری از پروستات منجر شود.
در این روش، نمونه های بافت برای بررسی آزمایشگاهی گرفته خواهد شد. تشخیص سرطان در نتایج بیوپسی بسیار راحت خواهد بود.
دلایل دیگر برای انجام آزمایش PSA
برای مردان که در حال حاضر مبتلا به سرطان پروستات تشخیص داده شده است، آزمایش PSA ممکن است استفاده می شود:
• تا میزان موثر بودن درمان مشخص شود
• میزان عود سرطان شناسایی شود.
با توجه به نظرات متفاوت راجع به نتیجه ی آزمون در مورد آنجام تست حتما با پزشک خود مشورت کنید.
مزایای آزمون
آزمایش PSA ممکن است سرطان پروستات را در مراحل اولیه تشخیص دهد. درمان سرطان در این مرحله ساده تر است و به احتمال زیاد بیمار کاملا درمان می شود .
اما برای قضاوت نفع آزمون، این مهم است که بدانید با تشخیص زود هنگام و درمان به موقع نتایج درمان بهبود خواهد یافت و تعداد مرگ و میر ناشی از سرطان پروستات کاهش میابد.
یک مساله کلیدی درباره ی سرطان پروستات این است که این سرطان معمولا به آهستگی و طی سال های طولانی پیشرفت میکند. بنابراین بسیاری از مردان ممکن است مبتلا به سرطان پروستات باشند که هرگز علائمی نداشته باشد و هیچ مشکل پزشکی در طول عمر فرد ایجاد نکند.
محدودیتهای آزمون
محدودیت های آزمایش PSA عبارتند از:
عوامل بالا برنده ی PSA. علاوه بر سرطان، شرایط دیگری که می تواند سطح PSA را افزایش دهد شامل بزرگ شدن پروستات (هیپرپلازی خوش خیم پروستات یا BPH) و پروستات ملتهب یا عفونی (پروستاتیت). همچنین، میزان PSA به طور معمول با افزایش سن افزایش می یابد.
عوامل کاهش دهنده ی PSA. برخی داروهای مورد استفاده در درمان بزرگی پروستات یا شرایط ادراری، و دوزهای زیادی از داروهای شیمی درمانی خاص، ممکن است میزان PSA را کاهش دهد. چاقی همچنین می تواند سطح PSA را کاهش دهد.
نتایج گمراه کننده. این تست همیشه یک نتیجه دقیق را ارائه نمی دهد. افزایش سطح PSA لزوما به این معنی نیست که شما باید مبتلا به سرطان باشید. و بسیاری از مردان مبتلا به سرطان پروستات سطح PSA طبیعی دارند.
همچنین مطالعات برآورد کرده اند که بین 23 تا 42 درصد از مردان مبتلا به سرطان پروستات تشخیص داده شده توسط آزمایشهای PSA تومورهایی دارند که در طول عمر فرد علائمی بروز نمیدهد.
نحوه ی انجام تست
یک پرستار یا تکنسین با یک سوزن مقداری خون از شما میگیرد.با استفاده از نمونه خون سطح PSA شما ارزیابی میشود.
نتایج
تغییرات آزمایش PSA
پزشک شما ممکن است از راه های دیگر برای تفسیر نتایج PSA استفاده کند یکس از این راه ها نمونه برداری برای آزمایش بافت سرطانی است. این روش به عنوان یک ابزار غربالگری در بهبود دقت آزمایش PSA در نظر گرفته میشود.
با پزشک خود صحبت کنید
قبل از انجام تست PSA با پزشک خود در مورد فواید و خطرات تست صحبت کنید.
و تفسیر نتایج چه مثبت و چه منفی را به پزشک خود بسپارید.
REFERENCE:
http://www.mayoclinic.org/tests-procedures/psa-test/home/ovc-20200307